Gender - jaka jest jego definicja? Dlaczego wzbudza kontrowersje?

Skąd pochodzi termin gender?

Termin gender podchodzi z języka angielskiego. Jego znaczenie to zarówno płeć, jak i rodzaj w gramatyce (męski, żeński i nijaki). Wszedł on na stałe do języka antropologów kulturowych specjalizujących się w tzw. gender studies, zajmujących się badaniem procesu socjalizacji w danych kulturach oraz cech, którymi charakteryzują się role płciowe.

Co to jest gender?

Gender to zespół cech i postaw, a także ról społecznych, które są przypisane mężczyźnie i kobiecie żyjących w danej kulturze. To kultura wyznacza mężczyźnie i kobiecie różne role, które stają się wzorcami zachowań wymaganych przez społeczeństwo.

Jak wyznacza się role dla poszczególnych płci? Dzieje się tak przede wszystkim poprzez podział pracy, seksualizację oraz legitymizację pozycji społecznej. Nauka o gender wykazała, że jego definicja zmienia się w zależności od warunków społecznych, politycznych, kulturowych.

Gender w literaturze

W literaturze słowo gender tłumaczone jest jako „płeć kulturowa” bądź „płeć społeczno-kulturowa”. Ten rodzaj męsko-żeński, który uwypukla cechy związane z różnicą płci, podkreśla odmienność sytuacji, predyspozycji zawodowych, czy szans na awans.

W związku z podziałem na płcie kulturowe pojawiło się wiele kontrowersji wokół gender, gdyż wiele środowisk zaprzecza istnieniu zjawiska płci kulturowej. Zdaniem przeciwników role społeczne nie są do wyuczenia się, a wyodrębnienie tego terminu może wywołać problemy z poczuciem własnej tożsamości płciowej, co ma wpływ na obieranie innej orientacji niż heteroseksualna.

Gender studies

Gender studies to nurt, który narodził się podczas drugiej fali feminizmu w latach siedemdziesiątych XX wieku. Jest to dziedzina nauki, która zajmuje się badaniem pojęć tożsamości płciowej - zarówno kobiecości, jak i męskości w odniesieniu do wielu aspektów społecznych i kulturowych. Nauka ta bada także wpływ gospodarki i władz na tożsamość płciową człowieka.

Rzecznik Praw Obywatelskich interweniuje w sprawie gender

W styczniu 2021 roku Rzecznik Praw Obywatelskich napisał do premiera Mateusza Morawieckiego w sprawie gender, a konkretnie w związku ze stanowiskiem rządu, że pojęcie„gender equality” jest niejasne znaczeniowo.

Pojęcie „gender” - przypomina Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich - w unijnym języku prawnym i prawniczym stosowane jest dla określenia zestawu odmiennych atrybutów (zachowań i postaw) przypisywanych kobietom i mężczyznom w danym społeczeństwie - w uzupełnieniu do pojęcia „sex”, a więc płci biologicznej, determinowanej genetycznie i dotyczącej biologicznych różnic między przedstawicielami płci męskiej i żeńskiej.