East News/Iconotec RF

Monarchia - na czym polega ten ustrój polityczny i w jakich krajach jeszcze występuje?

Monarchia jest ustrojem politycznym, który polega na rządach osoby niewybieralnej w sposób demokratyczny. To oznacza, że monarcha najczęściej dziedziczy władzę i rządzi w konkretnym kraju dożywotnio. Ciekawym aspektem jest jednak to, że w dzisiejszych czasach, taka osoba raczej już nie sprawuje rzeczywistej władzy. Jest to osoba, która pełni raczej rolę reprezentacyjną.

Skąd wzięła się monarchia?

Monarchia istnieje na świecie od wieków. Reprezentantem władzy suwerennej jest oczywiście monarcha. W starożytności ten ustrój miał się naprawdę świetnie. W wielu krajach władca był wtedy uznawany bawet za boga albo półboga, jak np. faraon. Zdarzało się również, że lud uważał, że władca cały czas jest w kontakcie z bogami. W takich sytuacjach miał on oczywiście praktycznie nieograniczoną władzę. Mógł robić to, co mu się żywnie podobało. Ludzie w tamtych czasach byli bardzo bogobojni, a więc król mógł sobie pozwolić na wiele.

W średniowieczu było podobnie. To wtedy pojawiły się nowe rodzaje monarchii: patrymonialna oraz stanowa. W ówczesnych czasach znaczenie monarchy również było wysokie, ponieważ powszechnie uważano, że ma on boskie pochodzenie. To wtedy powstała również monarchia parlamentarna. Warto również podkreślić, że w XV wieku w Europie pojawiła się monarchia absolutna. Władzę sprawował wtedy Ludwik VIX, który stał się prawdziwym wzorem do naśladowania dla innych władców, a więc garściami czerpali z niego monarchowie z Prus, Szwecji oraz Rosji. Zależało im przede wszystkim na tym, żeby lud był wierny tronowi.

East News/AFP

W XVIII wieku nastąpił skok rozwojowy, jeżeli chodzi o przemysł, a także handel. Nic zatem dziwnego, że społeczeństwo zaczęło się buntować. Lud uważał, że ma prawo powoływać i odwoływać sprawujących władzę. Sytuację wsparły dodatkowo Stany Zjednoczone, przez co prawa monarchy zostały bardzo ograniczone. To wtedy nastąpił powolny upadek tego ustroju, który dziś jest tak rzadko spotykany.

Po I wojnie światowej nastąpiła prawdziwa rewolucja, ponieważ to właśnie wtedy upadło wiele monarchii na całym świecie. Państwa, które powstały, zdecydowały, że będzie u nich panował ustrój republikański.

W jakich krajach występuje monarchia?

Monarchia jako forma rządów odchodzi raczej do lamusa, jednak warto wiedzieć o tym, że wciąż jest wiele państw na świecie, w których rządzi król albo królowa. Trzeba jednak podkreślić, że zazwyczaj pełni obecnie jednak funkcje reprezentacyjne. W tej grupie można wymienić takie kraje jak:

  • Andora,
  • Australia,
  • Bahamy,
  • Belgia,
  • Dania,
  • Grenada,
  • Hiszpania,
  • Holandia,
  • Jamajka,
  • Japonia,
  • Jordania,
  • Kanada,
  • Katar,
  • Kuwejt,
  • Malezja,
  • Maroko,
  • Monako,
  • Oman,
  • Nowa Zelandia,
  • Szwecja,
  • Watykan,
  • Zjednoczone Emiraty Arabskie,
  • Wielka Brytania.

W Polsce ostatnim królem był Stanisław August Poniatowski, który rządził w latach 1764 - 1795. Był głównym autorem Konstytucji 3 maja. W historii zapisał się jako mecenas sztuki oraz nauki. Krytykuje się go jednak za to, że nie udało mu się zapobiec rozbiorom Rzeczypospolitej, przystąpienie do konfederacji targowickiej, a także za to, że wybrano go, dzięki poparciu rosyjskiej cesarzowej Katarzyny II.

East News/Iconotec RF

Sukcesja, czyli kto ma prawo do tronu?

Warto podkreślić, że najczęściej tron jest dziedziczony, a więc obejmuje go potomek po śmierci władcy. W Europie początkową tradycją było to, że zawsze był to najstarszy syn monarchy. Po latach ten zaszczyt spadał również na córki. W sytuacji, gdy król nie miał dzieci, władzę obejmowała inna osoba spokrewniona z konkretną osobą. W historii zdarzały się sytuacje, w których monarcha wyznaczał swojego następcę w testamencie albo poprzez zawarcie układu o przeżycie.

Przez lata w wielu krajach wybuchały wojny, kiedy sukcesja nie była jasna i oczywista. Wiele osób chciało objąć tron. Miało to miejsce, m.in. w Hiszpanii, Austrii czy nawet Polsce.

W niektórych państwach występowała monarcha elekcyjna. To wtedy tron obejmowała osoba, która była wybierana przez elektorów. Dobre przykłady to: Państwo Kościelne, Święte Cesarstwo Rzymskie Narodu Niemieckiego, Rzeczpospolita Obojga Narodów. Dziś jest to Watykan.

Autor:
redaktor depesza.fm
Wydawcą depesza.fm jest Digital Avenue sp. z o.o.
Obserwuj nas na
Udostępnij artykuł
Facebook
Twitter
Następny artykuł