POLSKA I ŚWIAT To, co najważniejsze
Paszporty "Polityki": laureaci, pomysłodawcy, gale
Historia przyznawania Paszportów "Polityki"
Po raz pierwszy Paszporty "Polityki" zostały wręczone w 1993 r. Inicjatorem przyznawania nagrody był szef działu kulturalnego Zdzisław Pietrasik. Jak podaje magazyn "Polityka" idea była następująca:
Nieuleganie modom i środowiskowym naciskom, uważnego wysupływania najbardziej wartościowych dokonań, ale i z przekonania, że młoda kultura jest dobrem, które należy wspierać i promować.
Zgodnie z założeniami ta szczególna nagroda jest przyznawana dla osób, które poczyniły najlepsze i najszybsze postępy.
Co roku w styczniu odbywa się oficjalna gala uhonorowania laureatów, podczas pierwszych edycji wręczenie nagród odbywało się w siedzibie redakcji. Podczas następnych edycji uroczystość odbywała się m.in. w Teatrze Wielkim, Teatrze muzycznym "Roma", czy w Teatrze Małym w Warszawie i była prowadzona przez Grażynę Torbicką i Jerzego Baczyńskiego.
Kto przyznaje nagrodę i jak ona wygląda?
W skład grupy oceniającej artystów i twórców wchodzą krytycy, którzy reprezentują różne media. Każda kategoria ma swoją grupę 10 recenzentów, którzy wybierają trzech nominowanych. Następnie Kapituła, która składa się z dziennikarzy tygodnia "Polityka" wybiera zwycięzcę każdej kategorii. Przez ostatnie edycje przyznano nagrody w sumie 168 laureatom, w tym 211 artystów i twórców oraz wyróżniła 22 Kreatorów Kultury.
Oprócz symbolicznego paszportu laureaci otrzymują również nagrodę pieniężną.
Nagroda Specjalna uhonorowana przez Żydowski Instytut Historyczny w Polsce
W 2014 r. podczas 22 uroczystości wręczenia paszportów przyznano specjalną nagrodę dla Stowarzyszenia "Żydowski Instytut Historyczny w Polsce" za pomysł utworzenia Muzeum Historii Żydów Polskich w Warszawie. Nagrodę odebrali m.in. Grażyna Pawlak, Marian Turski oraz Piotr Wiślicki. Na uroczystej gali pojawiły się osobistości takie jak ówczesny Prezydent Bronisław Komorowski z małżonką oraz ówczesna minister kultury i dziedzictwa narodowego Małgorzata Omilanowska.
W jakich kategoriach przyznawana jest nagroda?
Ta prestiżowa nagroda przyznawana jest w kilku kategoriach. Sama nominacja jest dużą nobilitacją dla artysty, pisarza, czy muzyka. Kategorie, w jakich magazyn "Polityka" przyznaje nagrody to: literatura, teatr, muzyka poważna, sztuki wizualne, film, muzyka popularna, kultura cyfrowa oraz nagroda specjalna "Kreator Kultury".
Laureaci Paszportów Polityki w poprzednich latach
Podczas pierwszej gali wręczenia Paszportów "Polityki", która odbyła się w 1993 r., laureatami zostali:
- Teodor Parnicki w kategorii "Literatura"
- Jacek Bławut w kategorii "Film"
- Tadeusz Słobodzianek w kategorii "Teatr"
- Stanisław Leszczyński w kategorii "Muzyka"
- Stasys Eidrigevičius w kategorii "Plastyka"
- Kasia Nosowska "Estrada"
Wyróżnieni muzycy w latach 1994-2020 to:
- Piotr Anderszewski
- Stefan Sutkowski
- Olga Pasieniczyk
- Dariusz Paradowski
- Rafał Kwiatkowski
- Paweł Mykietyn
- Stanisław Drzewiecki
- Mariusz Treliński
- Dominik Połoński
- Kuba Jakowicz
- Agata Zubel
- Rafał Blechacz
- Agata Szymczewska
- Krzysztof Grabowski
- Maria Peszek
- Macio Moretti
- Maciej Szajkowski
- Tres.b
- Marcin Masecki
- Pablopavo
- Kuba Ziołek
- Wacław Zimpel
- Hańba!
- Dawid Podsiadło
- Błażej Król
- Siksa
Olga Tokarczuk, laureatka literackiej Nagrody Nobla za 2018 r., otrzymała specjalną nagrodę "Kreator Kultury". Na gali wręczenia nagród powiedziała:
Posługujemy się różnymi słowami, jak "kultura" i "polityka", i uważamy, że to są rzeczy, które są zupełnie od siebie niezależne albo mogą być niezależne. Przecież to nieprawda. Jedno i drugie polega na tym, że uczestniczymy jakoś w świecie, że wartościujemy to, co się dzieje wokół nas, że podejmujemy wybory, stajemy po stronie jakiejś sprawy.
Ceremonia wręczenia nagród w pandemii
W styczniu 2021 r. odbyła się 28 gala przyznania Paszportów za rok poprzedni. W tym roku z powodu światowej pandemii COVID-19 uroczystość odbyła się bez udziału publiczności, a jej gospodarzami byli jak co roku Grażyna Torbicka oraz Jerzy Baczyński. Można było ją oglądać w telewizji TVN. Oto nominowani 28 gali Paszportów "Polityki":
- Kategoria "Film": Maciej Cuske, Piotr Domalewski, Jan Holoubek
- Kategoria "Teatr": Jędrzej Piaskowski, Maciej Pesta, Hubert Sulima, Teatr 21
- Kategoria "Sztuki Wizualne": Karol Palczak, Joanna Piotrowska, Małgorzata Mirga-Tas
- Kategoria "Muzyka Popularna": 1988, Siksa, Marek Pędziwiatr
- Kategoria "Muzyka Poważna": Ania Karpowicz, Krystian Lada, Martyna Pastuszka
- Kategoria "Kultura Cyfrowa": One More Level, Ovid Works, Different Tales
Magazyn "Polityka" podał również informację:
Widząc, w jak dramatycznej sytuacji są twórcy kultury, postanowiliśmy podwyższyć finansowe dodatki towarzyszące naszej nagrodzie i po raz pierwszy w historii przyznać paszportowe „diety” nie tylko nagrodzonym, ale też nominowanym we wszystkich kategoriach. Stało się to możliwe dzięki wsparciu i hojności naszych partnerów. Ustanawiamy też w tym roku wyjątkową nagrodę specjalną Kultura Zdalna za działania, które szczególnie skutecznie zbliżyły twórców i ich publiczność, w błyskawicznej reakcji przenosząc działania do sfery wirtualnej.