Zakład ubezpieczeń społecznych - czym dokładnie się zajmuje? PUE, świadczenia, składki

Czym jest Zakład Ubezpieczeń Społecznych?

ZUS to jednostka państwowa, która realizuje zadania z zakresu ubezpieczeń społecznych w Polsce. Powstał na mocy ustawy z 28 marca 1933 r. i rozporządzenia prezydenta RP z dnia 24 października 1934 roku o zmianie ustawy o ubezpieczeniu społecznym, po czasie został zlikwidowany, a następnie w 1960 r. reaktywowany.

Jakie są zadania ZUS-u?

Jednym z głównych zadań ZUS-u jest wypełnianie zadań, wynikających z przepisów o ubezpieczeniach społecznych. Należą do nich m.in. ustalanie obowiązku ubezpieczeń społecznych, pobieranie składek na ubezpieczenia zdrowotne, społeczne, składek na Fundusz Pracy czy Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, prowadzenie rozliczeń płatników składek, prowadzenie indywidualnych kont ubezpieczonych, a nawet ustalanie uprawnień do świadczeń przez lekarzy orzeczników.

Do innych obowiązków Zakładu Ubezpieczeń Społecznych należy opiniowanie projektów aktów prawnych na płaszczyźnie ubezpieczeń społecznych, realizacja umów i porozumień międzynarodowych w dziedzinie ubezpieczeń społecznych, czy kontrola orzecznictwa o czasowej niezdolności do pracy, a także kontrola wykonywania obowiązków w zakresie ubezpieczeń społecznych przez płatników składek oraz osoby ubezpieczone.

Ponadto do zadań ZUS-u należy także wystawianie uprawnionym legitymacji emeryta i rencisty oraz wydawanie biuletynu informacyjnego.

Składki na ubezpieczenia społeczne

Wysokość stóp procentowych składek na ubezpieczenia społeczne ustala Parlament.

Wysokość składek na ubezpieczenia społeczne 2022

Stopy procentowe składek na ubezpieczenia społeczne w 2022 r. nie zmieniły się względem roku poprzedniego, wynoszą:

Ubezpieczenie emerytalne: 19,52%

Ubezpieczenie rentowe: 8%

Ubezpieczenie chorobowe: 2,45%

Ubezpieczenie wypadkowe: zależne od PKD firmy oraz ilości zgłoszonych przez płatnika wypadków

Zgodnie z przepisami, połowa składki emerytalnej opłacana jest przez ubezpieczonego, a połowa przez pracodawcę. Składka rentowa pokrywana jest po 1,5% od ubezpieczonego i 6,5% od płatnika. W przypadku składki chorobowej, w całości pokrywana jest przez ubezpieczonego. Składka wypadkowa, w całości finansowana jest przez płatnika.

Czy składki są obowiązkowe?

Osoby ubezpieczone, które są zatrudnione na umowę o pracę, umowę zlecenie lub prowadzą pozarolniczą działalność, mają obowiązek składkowy na rzecz ubezpieczeń społecznych. Dobrowolne jest jedynie ubezpieczenie chorobowe. Rezygnacja z tego świadczenia jest tożsama z rezygnacją do świadczeń z ubezpieczenia chorobowego, czyli m.in. zasiłku chorobowego, ale także macierzyńskiego.

Co to jest PUE ZUS?

Już kilka lat temu uruchomiona została Platforma Usług Elektronicznych, której celem jest ułatwienie dostępu do usług świadczonych przez ZUS. Może z niej skorzystać każda osoba, która ukończyła 13 lat, założy konto i potwierdzi swoją tożsamość. Dzięki PUE możliwe jest m.in. składanie wniosków do ZUS, czy przekazywanie dokumentów ubezpieczeniowych. Ponadto lekarze mogą na platformie wystawiać elektroniczne zwolnienia lekarskie, co jest niezwykle przydatne dla działów kadr w przedsiębiorstwach.

Organy ZUS

Prezes ZUS, aktualnie (dane na 2021 r.) Gertruda Uścińska, powoływany jest przez Prezesa Rady Ministrów. Zarząd ZUS to 2-4 członków powoływanych przez Radę Nadzorczą na wniosek aktualnego Prezesa ZUS, natomiast Rada Nadzorcza powoływana jest na 5-letnią kadencję.