Bezrobocie - poznaj czynniki, które wpływają na to zjawisko społeczne
Kim jest osoba bezrobotna?
Bezrobotny to osoba, która nie prowadzi działalności gospodarczej, nie posiada pracy i nie prowadzi żadnej innej pracy zarobkowej. Bezrobotny jest gotowy do zdolny do podjęcia zatrudnienia w pełnym wymiarze godzin obowiązującym w danym zawodzie lub służbie, bądź, jeśli jest osobą niepełnosprawną, zdolną i gotową do podjęcia zatrudnienia co najmniej w połowie tego wymiaru czasu pracy, nieuczącą się w szkole, z wyjątkiem szkół dla dorosłych lub szkół wyższych w systemie wieczorowym albo zaocznym.
Osoba bezrobotna to taka, która:
- ukończyła 18 rok życia, a nie jest młodocianym absolwentem
- nie nabyła prawa do emerytury lub renty
- nie jest osobą niepełnosprawną, której stan zdrowia nie pozwala na podjęcie zatrudnienia nawet w połowie wymiaru czasu pracy
- nie jest właściciele gospodarstwa rolnego o powierzchni dwóch hektarów
- nie pobiera zasiłku stałego
- nie jest osobą tymczasowo aresztowaną i nie odbywa kary pozbawienia wolności
Osoba bezrobotna jest zarejestrowana we właściwym dla swojego miejsca zameldowania stałego lub czasowego powiatowym urzędzie pracy i poszukuje zatrudnienia.
Długotrwałe bezrobocie dotyczy osoby, która pozostaje bez pracy co najmniej w okresie 12 miesięcy na przestrzeni dwóch lat.
Co to jest stopa bezrobocia?
Stopa bezrobocia to liczba bezrobotnych, która jest podzielona przez aktywnych zawodowo w danej kategorii ludności. Osoby pracujące i bezrobotne określne są jako aktywne zawodowo. Określenie to stosuje się jako przeciwstawienie do biernych zawodowo.
Stopa bezrobocia nie odzwierciedla precyzyjnie tego zjawiska. Jej wysokość zależy od różnych kryteriów prawnych. Te różnią się od siebie w zależności od państwa, w którym żyjemy, jak i czasu, który badamy.
Czynniki, które mają wpływ na bezrobocie
Rozmiar bezrobocia zależy od systemu gospodarczego i aktualnie prowadzonej polityki na danym rynku pracy. Związany jest zwykle z poziomem nowych inwestycji i zatrudnianiem pracowników w nowo powstałych zakładach sektora publicznego lub prywatnego.
Nie zawsze z danych wynika faktyczna sytuacja na rynku pracy, gdyż zdarza się, iż zdolne do pracy, a którym niesłusznie przyznano renty, nie podejmują zatrudnienia, choć są w stanie podjąć pracę zarobkową.
Zdarza się też, że osoby, które pracują nielegalnie rejestrują się jako bezrobotne, gdyż chcą osiągać korzyści z systemu pomocy społecznej, Wreszcie w gospodarce centralnie planowanej zatrudnienie jest niewspółmiernie duże do potrzeb firmy. Zjawisko to określa się bezrobociem ukrytym. Takie osoby nie figurują w statystykach bezrobocia i można byłoby zwolnić nie powodując strat w gospodarce.
Ekonomiczne skutki bezrobocia
Oceniając bezrobocie przez pryzmat ekonomii należy zwrócić uwagę na wynikające z tego skutki. Zaliczamy do nich:
- obniżenie dochodów w gospodarstwach domowych
- ubytek kapitału ludzkiego- wiąże się on z zanikaniem kwalifikacji i umiejętności, co ma związek z długotrwałym pozostawaniem bez pracy
- spadek poziomu produkcji, co ma przełożenie na stan gospodarki państwa
- zwiększenie wydatków budżetu państwa na wypłatę zasiłków socjalnych dla osób bezrobotnych, utrzymanie urzędów pracy i walkę z bezrobociem
- zmniejszenie wpływów do budżetu państwa, co ma związek z mniejszymi wpływami z podatków i ubezpieczeń społecznych
Społeczne skutki bezrobocia
Bezrobocie wywołuje również szereg konsekwencji społecznych. Zalicza się do nich m.in. utratę dotychczasowej pozycji społecznej przez osobę, która utraciła pracę. Społeczny skutek bezrobocia to także obniżenie kwalifikacji i zanikanie umiejętności, co prowadzi do konieczności zmiany kwalifikacji, także obniżony standard życia osób bezrobotnych, co może prowadzić do biedy.
Mówi się również o przekazywaniu złych wzorów do naśladowania dzieciom i możliwości kontynuowania przez dzieci pozostawania bez pracy, a także poczuciu wykluczenia ze społeczeństwa.
Psychologiczne skutki bezrobocia
Psychologiczne skutki bezrobocia, podobnie jak ekonomiczne i społeczne, są uzależnione od wielu czynników. Mają związek z czasem pozostawania bez pracy, z wiekiem i płcią osoby bezrobotnej oraz z jej kwalifikacjami i wykształceniem. Do najważniejszych psychologicznych skutków bezrobocia zaliczamy:
- frustracja
- rozczarowanie
- bezsilność
- zaburzenia emocjonalne
- poczucie wyobcowania
- stres
- poczucie braku perspektyw
Pozytywne skutki bezrobocia
Pojawiają się one głównie w przypadku osób krótko pozostających bez pracy. Są to przede wszystkim:
- wysoka wydajność pracy
- chęć podnoszenia kwalifikacji i dokształcania się
- wzrost konkurencji między pracownikami na rynku pracy
