Gazy cieplarniane - czym są i jakie mają znaczenie w ziemskiej atmosferze?
Czym są gazy cieplarniane?
Gazy cieplarniane biorą udział w efekcie cieplarnianym. Jak to się dzieje? Pochłaniają one promieniowanie podczerwone (długofalowe), które pochodzi z naszej planety, z kolei bez trudu przepuszczają promieniowanie słoneczne (krótkofalowe). To powoduje, że energia ma trudności z wydostaniem się z powrotem w przestrzeń kosmiczną, co sprawia, że rośnie średnia temperatura atmosfery oraz powierzchni Ziemi. Warto podkreślić, że są one wytwarzane zarówno w procesach naturalnych, jak i z powodu działalności człowieka. Są to następujące pierwiastki:
- para wodna, która jest najpopularniejszym z gazów cieplarnianych w naszej atmosferze,
- dwutlenek węgla,
- metan,
- podtlenek azotu,
- freony,
- halon,
- ozon,
- gazy przemysłowe.
Każdy z powyższych gazów ma inne właściwości. To oznacza, że ma również inny wpływ na efekt cieplarniany w atmosferze ziemskiej. Znaczenie ma w tym przypadku m.in. koncentracja dwutlenku węgla i innych pierwiastków. Metanu jest mniej w obrębie atmosfery ziemskiej, jednak pochłania on silniej promieniowanie podczerwone, niż dwutlenek węgla, którego jest znacznie więcej.
Jakie jest znaczenie gazów cieplarnianych w atmosferze Ziemi?
Najważniejsze gazy w atmosferze naszej planety to azot (78%) oraz tlen (21%). Nie są one gazami cieplarnianymi, ponieważ nie pochłaniają, ani nie emitują promieniowanie podczerwonego. Ciekawostką jest to, że każdy gaz cieplarniany składa się z więcej niż dwóch atomów.
Współcześnie można zauważyć znaczny wzrost gazów cieplarnianych w atmosferze Ziemi. Oczywiście powstają one naturalnie, ale także na skutek działalności człowieka, czego da się uniknąć. Największym problemem jest wzrost gazów długożyjących, czyli takich, które utrzymują się w atmosferze przez długi czas. Mowa tutaj m.in. o: dwutlenku węgla, metanie, podtlenku azotu, a także gazach przemysłowych, a więc freonach.
Ich występowanie w atmosferze wygląda następująco:
- dwutlenek węgla - 0,04% (w 2019 roku koncentracja gazu wyniosła 410 ppm),
- metan - 0,00019% (stężenie z 2019 wyniosło 1,872 ppm),
- podtlenek azotu - 0,3% (stężenie z 2019 wyniosło 331 ppm).
Para wodna jest ziemnym gazem cieplarnianym i występuje w największej koncentracji, bo przy powierzchni Ziemi wynosi nawet do 4000 ppm, jednak nie wywołuje wymuszenia radiacyjnego, w przeciwieństwie do dwutlenku węgla.
Jak zmniejszyć emisję gazów cieplarnianych?
Tak naprawdę każda osoba może się włączyć w walkę o ochronę środowiska i tym samym zadbać o naszą planetę.
Duży wpływ na to mają również działania gmin i miast, które mają na celu m.in. poprawę termoizolacyjności budynków, co skutkuje zmniejszeniem strat cieplnych. Co jeszcze może ochronić przed efektem cieplarnianym?
- Wymiana węgla na alternatywne źródła energii - w szczególności energię pochodzącą ze słońca, a więc zainstalowanie w prywatnych domach oraz firmach paneli fotowoltaicznych.
- Modernizacja sieci ciepłowniczych w dużych, średnich i małych miastach, co ma zmniejszyć straty ciepła.
- Poprawa efektywności energetycznej oświetlenia na terenie miast.
- Poprawa gospodarki odpadami komunalnymi i ściekami, co skutkuje ograniczeniem emisji metanu.
- Wybór alternatywnego źródła transportu, zamiast samochodu - najlepiej stawiając na rower oraz hulajnogę lub po prostu, decydując się na przejazd środkami komunikacji miejskiej.
- Ograniczenie spożywania mięsa - do emisji gazów cieplarnianych w znacznym stopniu przyczynia się również rolnictwo. Metan powstaje przy uprawie ryżu, a także w przewodach pokarmowych krów, owiec oraz kóz.
W sklepach warto także wybierać warzywa i owoce z ekologicznych upraw. Dobra inicjatywa to również lokalne promowanie odnawialnych źródeł energii. Jest to najlepszy sposób na to, żeby przekonać społeczeństwo, że warto włączyć się w tę nierówną walkę. Decyzja jednostki może mieć ogromne znaczenie, ponieważ za jej namowami i radami, w jej ślady mogą pójść kolejne osoby, które przekonają się, że ochrona środowiska wcale nie musi być kosztowna.
