GDDKiA: czym zajmuje się ta instytucja? Którymi polskimi drogami zarządza?
GDDIK - kiedy powstała i czym się zajmuje?
Generalna Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad została utworzona 1 kwietnia 2002 roku na podstawie ustawy o zmianach w organizacji i funkcjonowaniu centralnych organów administracji rządowej.
GDDKiA to centrala w Warszawie i 16 oddziałów terenowych, których obszar działania pokrywa się z województwami. Oddziały mają w swej strukturze Rejony Dróg Krajowych zarządzające drogami w terenie. Ponadto w skład Generalnej Dyrekcji wchodzi Zespół do spraw Historii Drogownictwa w Szczucinie, który zajmuje się ochroną zabytków drogownictwa.
W 1982 roku utworzono Okręgowe Muzeum Drogownictwa na bazie istniejącej od końca lat 70 XX wieku Izby Pamięci. Umiejscowienie i zgromadzone zbiory spowodowały, że teren byłego Obwodu Drogowego wraz z tym co na nim zostało zgromadzone, został wpisany decyzją Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w maju 1992 r. do rejestru zabytków.
Jak podkreśla GDDKIA zgromadzone tam zabytki mogą konkurować ze zbiorami wielu muzeów techniki w zakresie drogownictwa w Europie. Można tam znaleźć dokumentacje drogowe, fragmenty zachowanych historycznych, nieistniejących już konstrukcji drogowych, nawierzchni, książki, przyrządy pomiarowe, narzędzia, mundury dróżników, mapy, sztandary, instrumenty laboratoryjne, medale, odznaczenia, fotografie.
Zadania Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad
GDDKiA realizuje zadania zarządcy dróg krajowych oraz budżet państwa w zakresie dróg krajowych. Na początku 2021 roku całkowita długość sieci dróg krajowych osiągnęła 19 400 km, z czego 17 800 km jest zarządzane przez GDDKiA.
Oddziały GDDiK:
- Oddział w Białymstoku
- Oddział w Bydgoszczy
- Oddział w Gdańsku
- Oddział w Katowicach
- Oddział w Kielcach
- Oddział w Krakowie
- Oddział w Lublinie
- Oddział w Łodzi
- Oddział w Olsztynie
- Oddział w Opolu
- Oddział w Poznaniu
- Oddział w Rzeszowie
- Oddział w Szczecinie
- Oddział w Warszawie
- Oddział we Wrocławiu
- Oddział w Zielonej Górze
Tak Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad pisze o swojej misji:
Misją Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad jest dbałość o utrzymanie i rozwój infrastruktury dróg krajowych i autostrad w Polsce poprzez zapewnienie najlepszego możliwego poziomu funkcjonowania dróg krajowych, działanie na rzecz stałego podnoszenia poziomu bezpieczeństwa ruchu drogowego, minimalizowanie wpływu urządzeń krajowej sieci drogowej na otoczenie i środowisko oraz zapewnienie komfortu podróżowania.
Do Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad należy:
- współudział w realizacji polityki transportowej w zakresie dróg
- gromadzenie danych i sporządzanie informacji o sieci dróg publicznych
- nadzór nad przygotowaniem infrastruktury drogowej na potrzeby obrony państwa
- wydawanie zezwoleń na jednorazowy przejazd w określonym czasie i po ustalonej trasie
- współpraca z administracjami drogowymi innych państw i organizacjami międzynarodowymi
- współpraca z organami samorządu terytorialnego w zakresie rozbudowy i utrzymania infrastruktury drogowej
- zarządzanie ruchem na drogach krajowych
- ochrona zabytków drogownictwa
- wykonywanie zadań związanych z przygotowywaniem i koordynowaniem budowy i eksploatacji albo wyłącznie eksploatacji, autostrad płatnych
- pobieranie opłat za przejazd zgodnie z przepisami o autostradach płatnych
GDDKIA - zarządzanie drogami
Od 1 kwietnia 2002 system dróg krajowych w Polsce podlega GDDKiA. Obecna numeracja ewidencyjna dróg krajowych obowiązuje od maja 2001 roku. Polskie drogi krajowe numeruje się białymi literami na czerwonym tle. Z kolei drogowskazy na drogach krajowych (oprócz autostrad) mają zielone tło.
Od 1 stycznia 2020 roku na terenie RP istnieje 96 dróg krajowych, o numerach 1 – 68 oraz 70 – 97. Najdłuższą z nich jest droga numer 8 (Kudowa-Zdrój-Budzisko) licząca 849 km, zaś najkrótszą droga numer 96 mierząca 1,5 km.
Do dróg krajowych zalicza się:
- autostrady i drogi ekspresowe oraz drogi leżące w ich ciągach do czasu wybudowania autostrad i dróg ekspresowych
- drogi międzynarodowe
- drogi stanowiące inne połączenia zapewniające spójność sieci dróg krajowych
- drogi dojazdowe do ogólnodostępnych przejść granicznych obsługujących ruch osobowy i towarowy bez ograniczeń ciężaru całkowitego pojazdów
- drogi alternatywne dla autostrad płatnych
- drogi stanowiące ciągi obwodnicowe dużych aglomeracji miejskich
- drogi o znaczeniu obronnym
Historia dróg krajowych
Na przestrzeni lat drogi krajowe posiadały różne określenia oraz zmianom ulegała wielkość sieci. W 1921 roku wprowadzono drogi państwowe. Stanowiły one najważniejszą kategorię dróg publicznych, mające znaczenie ogólnopaństwowe. Podzielone były na trzy kategorie:
- kategoria I – drogi łączące Warszawę z granicą państwa oraz kresami; całkowita długość (z odnogami): 4 503 km
- kategoria II – drogi o przebiegu północ-południe; całkowita długość (z odnogami): 2 670 km
- kategoria III – drogi o przebiegu wschód-zachód; całkowita długość (z odnogami): 3 327 km.
Łączna długość ówczesnych dróg w kraju wynosiła 10 500 km.
Po II wojnie światowej sieć dróg państwowych uległa zmianie. W 1952 roku nadano nowe oznaczenia, które obowiązywały do 14 lutego 1986. Numeracja dróg państwowych była częściowo usystematyzowana – drogi o niższych numerach rozpoczynały swój przebieg w Warszawie lub jej okolicach.
- droga nr 10 (E81): Warszawa – Płońsk – Mława – Olsztynek – Ostróda – Elbląg – Gdańsk
- droga nr 11: Warszawa – Legionowo – Pułtusk – Ostrołęka – Łomża – Augustów – Suwałki – granica państwa
- droga nr 12 (E12): Warszawa – Radzymin – Wyszków – Ostrów Mazowiecka – Zambrów – Białystok – Bobrowniki
- droga nr 13 (E8): Warszawa – Zakręt – Mińsk Mazowiecki – Siedlce – Międzyrzec Podlaski – Biała Podlaska – Terespol – granica państwa (przejście graniczne)
- droga nr 14 (E81): Zakręt – Garwolin – Kurów – Lublin – Piaski – Krasnystaw – Zamość – Tomaszów Lubelski – Hrebenne – granica państwa
- droga nr 15: Warszawa – Janki – Grójec – Radom – Skarżysko-Kamienna – Kielce – Jędrzejów – Kraków – Myślenice – Rabka – Nowy Targ – Zakopane
- droga nr 16 (E82): Warszawa – Janki – Mszczonów – Tomaszów Mazowiecki – Piotrków Trybunalski – Radomsko – Częstochowa – Będzin – Sosnowiec – Katowice – Mikołów – Żory – Cieszyn
- droga nr 17 (E8): Warszawa – Sochaczew – Łowicz – Kutno – Krośniewice – Koło – Konin – Września – Poznań – Pniewy – Skwierzyna
- droga nr 18 (E12): Łowicz – Głowno – Łódź – Pabianice – Zduńska Wola – Sieradz – Złoczew – Kępno – Oleśnica – Wrocław – Ząbkowice Śląskie – Kłodzko – Kudowa-Zdrój – granica państwa (przejście graniczne)
- droga nr 19: Płońsk – Sierpc – Lipno – Toruń – Bydgoszcz – Nakło nad Notecią – Piła – Wałcz – Stargard Szczeciński – Szczecin
