Globalne ocieplenie - największy problem XXI wieku. Jakie są jego konsekwencje?
Globalne ocieplenie - definicja
Definicja globalnego ocieplenia wskazuje na to, że zjawisko to polega na wzroście średniej temperatury powierzchni Ziemi. Do ważnych przejawów tego procesu można zakwalifikować rozpływanie się lodowców, wzrost poziomu mórz i oceanów, a także pojawianie się ekstremalnych zjawisk pogodowych oraz rekordów temperatury powietrza.
Średnia temperatura w przeciągu ostatnich stu lat wzrosła o około 1 stopień Celsjusza, a zdaniem naukowców bez ograniczenia emisji paliw gazów cieplarnianych wzrost temperatur może dochodzić nawet do 4,8 stopnia Celsjusza w latach 2080-2100, w porównaniu do lat 1986-2005.
Niestety zjawisko ocieplania się klimatu można porównać do sytuacji, gdy przebywa się w zamkniętym aucie bez klimatyzacji. Nawet w momencie, gdy temperatura na zewnątrz samochodu nie jest bardzo wysoka i wynosi tylko 18 stopni Celsjusza, to w środku rośnie i jest w stanie być dwa razy wyższa. Dzieje się tak, ponieważ szyby auta umożliwiają przenikanie promieniowania słonecznego do wnętrza samochodu, a przedmioty emitują promieniowanie cieplne. Tym samym auto staje się prawdziwą cieplarnią i tak samo dzieje się z Ziemią, otuloną atmosferą.
Przyczyny globalnego ocieplenia
Zjawisko nazywane globalnym ociepleniem opiera się na wielu różnych przyczynach. Naukowcy wskazują na to, że wpływ człowieka na klimat jest bardzo negatywny. W XX wieku zjawiska naturalne, do których można zakwalifikować aktywność słoneczną lub wybuchy wulkanów, wpłynęły w niewielkim stopniu na zmiany klimatu. Tak naprawdę wszystkie procesy rozpoczęły się wraz z rewolucją przemysłową. Do najważniejszych przyczyn globalnego ocieplenia można zakwalifikować:
- spalanie paliw kopalnych, co prowadzi do emisji szkodliwych zanieczyszczeń, oddziałujących negatywnie na środowisko oraz zdrowie ludzi,
- emisja gazów cieplarnianych takich jak dwutlenek węgla,
- aerozole atmosferyczne także wpływają na zmiany klimatyczne.
Zdecydowana większość przyczyn związana jest z działaniami ludzkimi, przy czym warto wiedzieć o tym, że ocieplenie klimatu jest częściowo także naturalnym procesem. Człowiek ma jednak spory wpływ, ponieważ ludzie podgrzewają ziemię, emitując gazy cieplarniane, a dodatkowo wpływają na zmiany obiegu wody, węgla i innych substancji.
Ekstremalne zjawiska pogodowe
W ostatnich latach coraz częściej można zaobserwować różnego rodzaju ekstremalne zjawiska pogodowe, negatywnie oddziałujące na życie i zdrowie ludzi, środowisko naturalne oraz gospodarki światowe.
Rosnąca temperatura
W wielu regionach świata temperatury rosną dosyć szybko. Oznacza to, że w przeciągu kilku dekad średnia temperatura powietrza wzrasta.
Warto zaznaczyć, że nawet w 2020 roku, mimo spadku spalania paliw kopalnych (ze względu na pandemię), średnia temperatura była o 1,25 stopnia Celsjusza wyższa niż ta zanotowana w latach 1850-1900, a dodatkowo o 0,4 stopnia Celsjusza wyższa niż w 2019 roku.
Należy jednak zaznaczyć, że wzrosty średnich temperatur nie są widoczne z dnia na dzień i wcale nie oznaczają, że nagle w krajach takich jak Polska, zimy będą ciepłe. Doktor Marek Błaś, z Uniwersytetu Wrocławskiego, wskazuje na ważne zjawisko:
„Ocieplenie klimatu nie oznacza, że każdy kolejny rok będzie cieplejszy od poprzedniego. Może się zdarzyć wręcz przeciwnie – objawami ocieplenia mogą być fale chłodu, co mieliśmy okazję zaobserwować w ostatnich tygodniach. Bardzo ważne jest, abyśmy dostrzegali wyraźną różnicę między pogodą a klimatem. Mrozy, których doświadczyliśmy w zeszłym tygodniu, nie oznaczają ochłodzenia klimatu. A jeśli tegoroczny marzec okaże się bardzo ciepły, to również nie będzie oznaczało, że klimat się ociepla. Są to tylko krótkoterminowe zjawiska pogodowe. Jeśli chcemy rozmawiać o zmianach klimatycznych, musimy wziąć pod uwagę skalę minimum trzydziestoletnią".
Topnienie lodowców
Topniejące lodowce są ważnymi zmianami klimatu, ponieważ wpływają one na podniesienie poziomu wody w oceanach. Jeszcze w latach 80. XX wieku lodowce zajmowały 7,5 mln kilometrów kwadratowych. Obecne dane wskazują na to, że lodowce zajmują o 2,5 mln kilometrów kwadratowych mniejszą powierzchnię.
Ocieplenie klimatu - konsekwencje
Proces globalnego ocieplania się klimatu niesie ze sobą wiele negatywnych konsekwencji, do których można zakwalifikować:
- wymieranie gatunków roślin i zwierząt,
- zmiany pokrywy śnieżnej i podniesienie się poziomu mórz,
- wzrost liczby ekstremalnych zjawisk pogodowych,
- wiele zmian klimatu, w tym wzrost średnich temperatur powietrza, fale upałów, powodzie,
- poważne skutki dla krajów rozwijających się, a więc tych ubogich, które mają znacznie mniejsze środki finansowe,
- więcej migracji,
- negatywne konsekwencje dla zdrowia ludzkiego,
- szczególnie dotknięte zmianami klimatycznymi są takie branże jak rolnictwo i leśnictwo, ale także turystyka.
Jak przeciwdziałać tym zjawiskom?
Rozwiązaniem problemu jest przede wszystkim zmiana codziennych nawyków. Ogromne znaczenie ma oszczędzanie energii elektrycznej oraz wody, a także wykorzystywanie zasobów odnawialnych. Uznaje się, że każdy człowiek może coś zrobić, aby zmniejszyć konsekwencje zmian klimatu. Warto jednak pamiętać o tym, że najwięcej są w stanie zrobić globalne korporacje energetyczne.
