Jerzy Stuhr — wykształcenie, rodzina, kariera. Wszystko, co chciałbyś wiedzieć o polskim aktorze
Jerzy Stuhr: wiek, żona, dzieci
- Nazwisko imię: Stuhr Jerzy
- Pełne imię i nazwisko: Jerzy Oskar Stuhr
- Data urodzenia: 18 kwietnia 1947
- Wiek: 74 lata
- Miejsce urodzenia: Kraków
- Miejsce zamieszkania: Kraków
- Znak zodiaku: baran
- Stan cywilny: żonaty
- Żona: Barbara Stuhr (z.d. Kóska)
- Dzieci: Maciej Stuhr (aktor), Marianna Stuhr (artystka)
- Wnuki: Matylda Stuhr, Tadeusz Stuhr, Lena Stuhr
- Wykształcenie: Uniwersytet Jagielloński (filologia polska), Akademia Sztuk Teatralnych im. Stanisława Wyspiańskiego w Krakowie
- Zawód: aktor teatralny, aktor filmowy, reżyser, polonista
- Znany z: „Seksmisja”, „Kingsajz”, „Dekalog X”, „Obywatel Piszczyk”, „Pogoda na jutro”, „Shrek”, „Smerfy”
Życiorys i wykształcenie Jerzego Stuhra
Jerzy Stuhr przyszedł na świat 18 kwietnia 1947 roku w Krakowie. Jego rodzice nie byli związani z aktorstwem — ojciec (Tadeusz) był prokuratorem, a matka (Maria) księgową.
Mieszkał w Bielsku-Białej, gdzie ukończył III Liceum Ogólnokształcące im. Stefana Żeromskiego. Następnie przeprowadził się do Krakowa i tam w 1965 roku rozpoczął studia z zakresu polonistyki na Uniwersytecie Jagiellońskim. W 1972 roku zdobył dyplom PWST w Krakowie, a w 1994 roku uzyskał tytuł profesora sztuk teatralnych na Wydziale Aktorskim tej samej uczelni.
Początki kariery aktora
Swoją karierę na deskach teatru Jerzy Stuhr rozpoczął już w czasach studenckich — udzielał się w uniwersyteckim Teatrze Poezji, a po roku studiów dołączył do krakowskiego Teatru STU. Był też związany ze Starym Teatrem im. Heleny Modrzejewskiej.
W tym okresie współpracował ze znanymi reżyserami (m.in. Wajdą). Jednym z pierwszych przedstawień, w których Stuhr dał się poznać szerokiej publiczności były „Dziady” (reż. Konrad Swinarski).
Debiut w filmie
Po kilku latach pracy w Starym Teatrze, w 1971 roku Stuhr zadebiutował w filmie, wcielając się w epizodyczną rolę Hieronima (syn górala kupującego kradzione drewno) w komedii muzycznej „Milion za Laurę”. Pierwszoplanową rolę odegrał dopiero w 1976 roku (Antoni Gralak — „Spokój” Krzysztofa Kieślowskiego). Umiejętności aktorskie Stuhra na tyle zachwyciły samego reżysera, że postanowił zatrudnić go przy produkcji kolejnych filmów:
- „Blizna” (asystent dyrektora Bednarza),
- „Amator” (Filip),
- „Przypadek” (działacz ZSMP),
- „Dekalog X” (Jerzy Janicki),
- „Trzy kolory. Biały” (Jurek).
W 1978 roku Jerzy Stuhr zagrał główne role w „Wodzireju” i w „Seansie”. Zagrał też rolę drugoplanową w filmie Wajdy „Bez znieczulenia”, wcielając się w postać adwokata Jerzego Porębowicza.
Praca za granicą
W latach 80. Stuhr wyjechał do Włoch, gdzie podjął pracę aktora zagranicznego. Jego wspaniałe opanowanie języka włoskiego i porywające kreacje aktorskie zostały docenione przez tamtejszą widownię.
W Italii Stuhr współpracował m.in. z Giovannim Pampiglione.
Czym, poza aktorstwem, zajmował się Jerzy Stuhr?
Po zawale, który przeżył w wieku 41 lat, Jerzy Stuhr postanowił odsunąć aktorstwo na dalszy plan. W 1990 roku zaczął pracę jako rektor Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej w Krakowie. Obecnie jest tam wykładowcą (Wydział Aktorski PWST).
W 1994 roku zajął się reżyserią. Jego debiut jako reżyser filmowy to „Spis cudzołożnic” - adaptacja powieści Jerzego Pilcha o tym samym tytule. Od 1998 roku jest członkiem Europejskiej Akademii Filmowej.
Stuhr to nie tylko znany aktor, reżyser i członek Europejskiej Akademii Filmowej. Jest także autorem i współautorem wielu książek (m.in. „Historie rodzinne”, „Sercowa choroba, czyli moje życie w sztuce”).
W czym grał Jerzy Stuhr?
Choć największą popularność przyniosła Stuhrowi rola Maksa Pardysa w „Seksmisji” (1983), widzowie pokochali go już wcześniej za role pracownika wojewódzkiego oddziału estrady (Lutek Danielak) w „Wodzireju” (1977) oraz nadszyszkownika Kilkujadka w „Kingsajzie” (1987).
Po przebytym zawale Stuhr w 1997 roku powrócił na duży ekran, wcielając się w pięć różnych ról (adiunkt, ksiądz, pułkownik Jerzy Matałowski, więzień, petent) w filmie obyczajowym własnej reżyserii - „Historie miłosne”. Wystąpił także m.in. w:
- „Kiler” i „Kiler-ów 2-óch” (komisarz Jerzy Ryba),
- „Pogoda na jutro” (Józef Kozioł),
- „Ga, ga: Chwała bohaterom” (Chudy, urzędnik opiekujący się więźniem Scopem),
- „Szansa” (nauczyciel historii)
- „Ćma” („Elegancki” w barze),
- „Tydzień z życia mężczyzny” (prokurator Adam Borowski),
- „Pociąg do Hollywood” (reżyser Zdzich),
- „Z biegiem lat, z biegiem dni” (aranżer wieczorów tanecznych)
- „Gwiazda Kopernika” (Paul van de Volder)
Teatr i dubbing
Jerzy Stuhr od czasów studiów związany jest z teatrem. W latach 1972 - 1992 pracował jako aktor w Teatrze im. Modrzejewskiej w Krakowie. Grał też w Teatrze Ludowym.
Poza aktorstwem Stuhr zajmuje się dubbingiem. Podkładał głos m.in. postaci Osła ze „Shreka”, Gargamelowi ze „Smerfów”, Mushu z „Mulan”, czy Rafiki z „Króla Lwa”.
Nagrody i wyróżnienia przyznane Jerzemu Stuhrowi
Jerzy Stuhr jest niewątpliwie jednym z najgenialniejszych polskich aktorów. Za całokształt twórczości filmowej doceniono go na Międzynarodowym Festiwalu Sztuki w Łodzi, a na Festiwalu Filmów w Sandomierzu przyznano mu tytuł „Aktora NieZwykłego”.
Za wyreżyserowane „Historie miłosne” Stuhra doceniono na 54. Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Wenecji. Z kolei za „Tydzień z życia mężczyzny” została mu przyznana Nagroda Stowarzyszenia Filmowców Polskich. Otrzymał także następujące nagrody:
- Nagroda Specjalna Jury na Festiwalu w Gdyni,
- Nagroda Aktorska na Festiwalu w Gdyni,
- Nagroda Fundacji Kultury Polskiej za wspaniałe dzieła teatralne i filmowe,
- Nagroda Publiczności na 1. Festiwalu Sztuk Przyjemnych w Łodzi,
- Nagroda Specjalna dla Polskiego Artysty na Międzynarodowym Festiwalu Sztuki Autorów Zdjęć Filmowych w Łodzi,
- Nagroda im. Roberta Bressona,
- Dyplom Ministra Spraw Zagranicznych,
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski za wybitne zasługi dla kultury polskiej, osiągnięcia w twórczości artystycznej i działalności pedagogicznej
- Laur Krakowa XXI wieku.
Jerzy Stuhr a polityka
Aktor otwarcie krytykuje rządy Prawa i Sprawiedliwości m.in. za uniemożliwianie mu pracy w TVP i blokowanie emisji jego filmu (m.in. „Obywatel”). Jak wspomina Stuhr w wywiadzie dla WP z 2017 roku:
PiS nie będzie rządzić 30 lat, bo sami się rozwalą. Łapczywość tej władzy, brak kompetencji, nieprzygotowanie do rządzenia… Przewiduję, że to się rozpieprzy od wewnątrz. Za chwilę zrobią takiego byka, że już wszyscy zobaczą. Z łapczywości, z pośpiechu, z głupoty.
W programie Tomasza Lisa Stuhr określił wyborców PiS mianem „potomków chłopów folwarcznych”, co zostało ostro skrytykowane przez przedstawicieli tej partii. Marszałek Senatu Karczewski następująco ocenił jego wypowiedź:
Stuhr stał się politykiem, z krwi i kości politykiem. Atakuje, jak może tylko, Prawo i Sprawiedliwość. Chce nas ośmieszyć .
Życie prywatne aktora
Od 1971 roku Stuhr jest w związku małżeńskim ze skrzypaczką Barbarą Kóską, z którą spędził dzieciństwo w Bielsko-Białej. W 1975 roku przyszedł na świat ich syn Maciej, który także zajmuje się aktorstwem, a 7 lat później córka Marianna.
W wieku 41 lat Stuhr przeszedł zawał serca, o czym opowiada jego autobiograficzna książka „Sercowa choroba, czyli moje życie w sztuce”. W 2011 roku zachorował na raka krtani, a pięć lat później miał kolejny zawał serca. W 2020 roku przeszedł udar mózgu.
