Strefa Schengen - czym jest europejski obszar i jakie kraje do niej należą?

Układ z Schengen

W 1985 roku w miejscowości Schengen Unia Gospodarcza Beneluksu, Francja i RFN podpisuje porozumienie, na którego bazie stopniowo znoszone będą kontrole na wspólnych granicach. Początkowo na mocy układu, kontrola graniczna pozostaje jako kontrola wzrokowa dla przekraczających granicę pojazdów, ale już w roku 1995 zostaje całkowicie zniesiona. W 1995 roku do układu dołączają Hiszpania i Portugalia. Polska dołącza do strefy w roku 2007 za sprawą uchwalonej przez Sejm Ustawy i decyzją Rady Unii Europejskiej.

Warunki przystąpienia do Strefy Schengen:

• przyjęcie odpowiedzialności za kontrolowanie zewnętrznej granicy strefy Schengen w imieniu innych państw członkowskich
• stosowanie określonych przepisów Schengen, takich jak zasady dotyczące kontroli granicznej na lądzie, morzu i w powietrzu, wydawania wiz, współpracy policyjnej i ochrony danych osobowych
• skuteczna współpraca z innymi państwami Schengen mająca na celu utrzymanie wysokiego poziomu bezpieczeństwa po zniesieniu kontroli na granicach wewnętrznych
• połączenie z systemem informacyjnym Schengen (SIS) i wizowym systemem informacyjnym

Strefa Schengen - zasady

Najważniejsze zasady obowiązujące w strefie Schengen:

• wyznaczony standard kontroli na granicach zewnętrznych
• ujednolicenie przepisów w dziedzinie polityki azylowej
• ścisła współpraca pomiędzy narodowymi służbami policyjnym
• współpraca sądowa i administracyjna dotycząca, np. ekstradycji, wyroków karnych
• wspólna polityka wobec handlu środkami niedozwolonymi ( narkotyki, środki odurzające, broń palna)
• elektryczny Systemu Informacji Schengen (SIS) zapewniający dostęp do danych osób i rzeczy pomiędzy państwami członkowskimi

System informacyjny Strefy Schengen

System Informacyjny Schengen, w skrócie SIS (Schengen Information System) – jest to komputerowa baza danych, która jest jednym z najważniejszych narzędzi dla bezpieczeństwa strefy Schengen. Za pomocą tego systemu z łatwością można ustalić, czy osoby lub przedmioty przekraczające granicę, lub będące na terenie strefy nie są poszukiwane, kradzione lub czy nie posiadają zakazu wjazdu. Jednostka koordynująca - Centralny Rejestr czuwa nad stałą aktualizacją danych spływających z państw członkowskich.

Strefa Schengen - kraje członkowskie

Aby przystąpić do strefy, należy dostosować się do procedur, infrastruktury i wymogów prawnych Konwencji Wykonawczej do Układu z Schengen.

Jest to na bieżąco monitorowane przez grupę ekspertów z UE. Jeżeli za decyzją rady wniosek zostanie rozpatrzony pozytywnie, to zgodnie z przepisami Tytułu III Kodeksu Granicznego Schengen, nastąpi zniesienie kontroli granicznej na granicach wewnętrznych Unii Europejskiej.

Lista państw członkowskich obejmuje 22 kraje należące do Unii Europejskiej:

• Austria
• Belgia
• Czechy
• Dania
• Estonia
• Finlandia
• Francja
• Grecja
• Hiszpania
• Holandia
• Litwa
• Luksemburg
• Łotwa
• Malta
• Niemcy
• Polska
• Portugalia
• Słowacja
• Słowenia
• Szwecja
• Węgry
• Włochy

Pozostałe cztery nienależące do wspólnoty UE to:

• Islandia
• Norwegia
• Szwajcaria
• Liechtenstein

Wyjątkiem krajów należących do Unii, które odmówiły wejścia do strefy jest Irlandia i Wielka Brytania, pozostając przy własnej, wspólnej strefie podróżowania.

Rozszerzenie Strefy Schengen

Kraje, które ubiegają się o przystąpienie do strefy to Rumunia, Bułgaria, Cypr i Szwajcaria. Pomimo spełnienia niezbędnych kryteriów przez dwa pierwsze państwa oraz wezwań ze strony Parlamentu Europejskiego, strefa Schengen wciąż nie została powiększona o te dwa kraje. Brakuje zgody wszystkich państw członkowskich.

Podczas spotkania Komisji Wolności Obywatelskich w 2018 roku swój głos w sprawie Bułgarii i Rumunii zabrał portugalski poseł Carlos Coelho: