Podatek cukrowy - czym jest, ile wynosi i kto go płaci? Najważniejsze informacje
Czym jest podatek cukrowy?
W 2021 roku opinią publiczną wstrząsnął tzw. podatek cukrowy. Rząd jako główną motywację wprowadzenia go podaje troskę o dobro obywateli. Chodzi przede wszystkim o walkę z otyłością, która dotyka coraz większą grupę osób, w tym przede wszystkim dzieci oraz młodzież. Rozwiązaniem problemu miało być zwiększenie kosztów zakupu słodkich produktów, co ma motywować ludzi do ich rzadszego zakupu lub po prostu całkowitego zrezygnowania z nich.
Jest to również sposób na to, żeby producenci dodawali do swoich produktów mniejszą ilość cukru. Oczywiście powodem jest nie tylko prozdrowotna edukacja obywateli. Podatek cukrowy jest bowiem świetnym sposobem na podreperowanie budżetu państwa.
Jakie produkty są objęte podatkiem cukrowym?
Podatek cukrowy dotyczy szeregu różnorodnych napojów, które zawierają w składzie:
- cukry (mono- oraz disacharydy),
- substancje słodzące, takie jak aspartam,
- kofeinę albo taurynę.
Dotyczy to również środków spożywczych zawierających substancje słodzące w składzie. W praktyce oznacza to, że do zapłaty opłaty zmuszeni są wielbicieli wielu popularnych napojów gazowanych, energetyków, a także propozycji owocowych. Na szczęście podatek nie dotyczy wyrobów, które zawierają w składzie naturalne substancje, a więc nie objął kawy, która przecież jest bogata w kofeinę.
Jakie napoje zwolniono z podatku cukrowego?
Obowiązek zapłaty podatku cukrowego nie obowiązuje w przypadku wielu różnorodnych produktów. Mowa tutaj przede wszystkim o:
- suplementach diety,
- wyrobach medycznych,
- wyrobach akcyzowych,
- preparatach do karmienia niemowląt,
- napojach, które składają się w 20% z soków naturalnych i mają mniejszą zawartość cukru niż 5 g na 100 ml napoju,
- roztworach węglowodanowo - elektrolitowych zawierających nie więcej niż 5 mg cukrów na 100 ml napoju,
- napojach, które na pierwszym miejscu w składzie mają mleko albo jego przetwory.
Oczywiście wielu producentów wykorzystało kruczki prawne, żeby obniżyć ceny swoich napojów. Opłata cukrowa jest bowiem uzależniona m.in. od ilości soku w danym produkcie. To sprawiło, że w 2021 roku odnotowano wzrost soków owocowych, np. w napojach gazowanych. Trzeba również podkreślić, że rzeczywiście spadła również w składzie ilość substancji słodzących oraz cukru.
Ile trzeba zapłacić?
Wielu producentów zdecydowało się na zmianę składu napoju, co poskutkowało ochroną przed dużymi podwyżkami. Wysokość podatku cukrowego zależy od wielu różnorodnych czynników, takich jak:
- opłata stała, która wynosi 0,5 zł za litr napoju, który zawiera 5 g cukru na każe 100 ml napoju albo obecność innych substancji słodzących,
- dodatek za obecność tauryny lub kofeiny w wysokości 0,10 zł za litr,
- opłata zmienna 0,05 zł za litr napoju za każdy gram cukru powyżej 5 g na 100 ml.
Obowiązek zapłaty ciąży przede wszystkim na podmiocie sprzedającym napoje do punktów sprzedaży detalicznej. Ministerstwo Finansów szacowało, że wartość wpływów do budżetu z opłaty cukrowej w całym roku wyniesie około 1,46 mld zł. Warto również podkreślić, że obowiązek zapłaty opłaty może dotyczyć również producentów, podmiotu, który nabywa napoje w ramach wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów lub po prostu importera napojów.
Podatek cukrowy, a zwykły konsument
Rządzący zapewniali, że nowy podatek nie wpłynie na zwykłych konsumentów. Nie było to oczywiście możliwe. Producenci przerzucają koszty na indywidualnych klientów. Nie ma powodu, dla którego mieliby je ponosić samodzielnie. Podatek błyskawicznie został przerzucony przez producentów i hurtowników na cenę detaliczną, która jest płacona przez każdego konsumenta.
Cena napojów gazowanych wzrosła z powodu podatku cukrowego średnio o 22%, można również zauważyć, że cena niektórych popularnych napojów wzrosła nawet o 50%, co wiąże się ze wzrostem zawartości soków w ich składzie. Za badań wynika, że niewiele osób rezygnuje ze swoich ulubionych napojów ze względu na wzrost ich cen.
