Reforma systemu oświaty - na czym polegała, jakie były jej założenia i konsekwencje? Wszystko, co chcesz wiedzieć
Wprowadzenie reformy
Pierwsze wzmianki o reformie pojawiły się w 2014 roku, w programie partii Prawo i Sprawiedliwość. Zakładano przede wszystkim powrót do systemu edukacji sprzed 1999 roku, a tym samym wygaszenie gimnazjów.
Zgodnie z sondażem IBRIS z 2015 roku aż 70% obywateli Polski chciało powrotu do 8 klas szkoły podstawowej i likwidacji gimnazjów. Niektórzy twierdzili, że gimnazja powodowały problemy wychowawcze i powodowały różne trudności wśród młodzieży.
Najważniejsze zmiany w systemie oświaty
Minister edukacji narodowej Anna Zalewska wielokrotnie wypowiadała się w sprawie ramowych planów nauczania i reformy systemu oświaty. Założenia reformy opierały się na zmianach zarówno w zakresie edukacji w szkołach podstawowych, jak i ponadpodstawowych.
Przepisy wprowadzające ustawę to prawo oświatowe, stworzone przez Ministerstwo Edukacji Narodowej.
Wprowadzenie 8-letniej szkoły podstawowej
1 września 2017 roku przekształcono 6-letnią szkołę podstawową w 8-letnią. W tym momencie zakończono także rekrutację do gimnazjów i ten typ szkół był stopniowo wygaszany. Dodatkowo wprowadzono inne zmiany:
- stworzenie egzaminu 8-klasisty, składającego się z języka polskiego, matematyki, języka obcego i dodatkowego przedmiotu
- darmowe podręczniki oraz wyprawka szkolna.
Edukacja w szkołach ponadpostawowych
Dużo ważnych modyfikacji nastąpiło w kontekście edukacji w szkołach ponadpodstawowych. Przede wszystkim powstały cztery rodzaje szkół:
- 4-letnie licea ogólnokształcące, pełniące funkcję szkół kształcenia ogólnego,
- 5-letnie technika, a także nowe egzaminy z kwalifikacji zawodowych,
- zasadnicze szkoły zawodowe zostały zastąpione z kolei przez 3-letnie szkoły branżowe I stopnia i 2-letnie szkoły branżowe II stopnia, przy czym przystąpienie do II stopnia nauczania nie jest w żadnym stopniu obowiązkowe.
Wprowadzono także nową maturę dla absolwentów szkół ponadpodstawowych. Od roku szkolnego 2022/2023 maturzyści liceów będą musieli uzyskać minimum 30% (próg zdawalności) ze wszystkich przedmiotów, a nie tylko tych obowiązkowych. Nowa matura w technikach będzie obowiązywać od roku szkolnego 2023/2024.
Z kolei wprowadzenie branżowej szkoły I stopnia i branżowej szkoły II stopnia obowiązuje od roku szkolnego 2020/2021. Po ukończeniu szkoły branżowej I stopnia uczeń może przystąpić do dalszej edukacji lub zdecydować się na podjęcie pracy zawodowej.
Do innych ważnych zmian można zakwalifikować:
- zniesienie obowiązku szkolnego dla dzieci w wieku 6 lat
- likwidacja sprawdzianu dla 6-klasistów
- możliwość odwołania od wyniku egzaminu maturalnego
- Internet szerokopasmowy dla szkół
- zmiany w zakresie podstawy programowej.
Skutki reformy
Reforma edukacji częściowo zbiegła się w czasie ze strajkiem nauczycieli, pandemią i nauką zdalną. Wszystkie te zdarzenia razem mocno wpłynęły na zdrowie fizyczne i psychiczne uczniów. Warto zaznaczyć, że ostatnim rocznikiem uczęszczającym do gimnazjów był rocznik 2003.
Niestety ze względu na reformę wielu uczniów nie dostało się do szkoły średniej, ze względu na brak miejsc i nieodpowiednie przygotowanie. Przykładowo w Warszawie do szkoły ponadpodstawowej w pierwszej rekrutacji nie dostało się około 3100 uczniów, a w Krakowie 2500 uczniów.
Krytyka
Reforma edukacji była wielokrotnie krytykowana, zarówno przez opozycję, jak i obserwatorów, rodziców i nauczycieli. Do najważniejszych problemów z reformą można zakwalifikować:
- przepełnienie szkół
- podwójny rocznik - w 2019 roku do I klasy liceum poszły zarówno osoby kończące 3 klasę gimnazjum, jak i uczniowie po 8 klasie szkoły podstawowej, co spowodowało zatłoczenie w liceach i problemy z dostaniem się do szkół
- brak podręczników w roku szkolnym 2017/2018
- utajnienie listy nazwisk osób pracujących nad ustawą
- osłabienie samorządu
- stres uczniów i konieczność nadrabiania programu
- brak odpowiedniego przygotowania i finansowania szkół
- wiele szkół nie świadczyło pomocy psychologiczno-pedagogicznej dla uczniów.
Reforma oświaty uznawana jest za przygotowaną w pośpiechu, czego konsekwencją był poważny chaos.
