Rzecznik Praw Dziecka - czym się zajmuje? Jakie są jego zadania i obowiązki?
Czym się zajmuje Rzecznik Praw Dziecka?
Rzecznik Praw Dziecka dba o interesy najmłodszych, a przede wszystkim chroni ich przed różnego rodzaju trudnymi sytuacjami, opierając się przy tym na różnorodnych przepisach prawa. Podczas swojej pracy musi on działać z poszanowaniem odpowiedzialności, a także praw oraz obowiązków rodziców. Osoba pełniąca funkcję Rzecznika Praw Dziecka nieustannie podejmuje działania, które mają gwarantować najmłodszym harmonijny i dobrze zbilansowany rozwój. Ponadto dba także o ochronę najmłodszych przed różnego rodzaju przemocą, wyzyskiem, demoralizacją czy zaniedbaniem. Zawsze kieruje się on dobrem dziecka, zapewniając mu prawo do:
- życia i ochrony zdrowia,
- wychowania w rodzinie,
- nauki,
- godziwych warunków socjalnych.
W Biurze Rzecznika Praw Dziecka zatrudnia się mniej więcej 68 osób, których średnie wynagrodzenie wynosi nieco ponad 5500 zł brutto. Rzecznik każdego roku, najpóźniej do marca musi przedstawić Sejmowi oraz Senatowi informacje o podejmowanej działalności, a także wszelkie uwagi o stanie przestrzegania praw dziecka.
Co ciekawe, rzecznik nie może zostać zatrzymany albo aresztowany, chyba że przyłapie się go na gorącym uczynku, a zatrzymanie będzie gwarancją zapewnienia prawidłowego toku postępowania. Na wniosek Marszałka Sejmu rzecznik może zostać natychmiastowo zwolniony z aresztu.
Jakimi zasadami kieruje się Rzecznik Praw Dziecka?
Rzecznik przy wykonywaniu swoich uprawnień kieruje się przede zasadami, które znajdują się w Konstytucji Rzeczypospolitej, Konwencji o Prawach Dziecka oraz ustawie o Rzeczniku Praw Dziecka. Pod uwagę bierze przede wszystkim zasadę:
- dobra dziecka,
- równości,
- poszanowania praw i obowiązków obojga rodziców, a także odpowiedzialności za rozwój oraz wychowanie dziecka,
- troskę o ochronę praw najmłodszych.
Co ważne, wszystkie środki są podejmowane w interesie dzieci. Osoba piastująca to stanowisko może podejmować kroki z własnej inicjatywy. Najczęściej jednak bierze pod uwagę informacje, które do niego napływają i mają związek z naruszeniem praw, a także dobra najmłodszych. Bardzo istotne jest to, że zanim sprawa trafi do rzecznika, zajmują się nią inne instancje. Jeżeli zostaną jednak wykorzystane wszystkie dostępne możliwości prawne, wtedy rzecznik może wkroczyć i zająć się rozwiązaniem sprawy indywidualnej. To ważne, ponieważ osoba piastująca to stanowisko nie zastępuje innych, wyspecjalizowanych służb, stowarzyszeń czy instytucji, które zajmują się ochroną dzieci.
Rzecznicy Praw Dziecka
Obecnie funkcję Rzecznika pełni Mikołaj Pawlak.
Stanowisko obejmuje od 14 grudnia 2018 roku. Jego poprzednicy to:
- Marek Piechowiak - od 30 czerwca 2000 do 12 października 2000,
- Paweł Jaros - od 16 lutego 2001 do 7 kwietnia 2006,
- Ewa Sowińska - od 7 kwietnia 2006 do 20 czerwca 2008,
- Marek Michalak - od 25 lipca 2008 do 14 grudnia 2018 (dwie kadencje).
Jak powołuje się Rzecznika Praw Dziecka?
Kandydata na Rzecznika Praw Dziecka zgłasza Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, Marszałek Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, przynajmniej 35 połów albo 15 senatorów. Następnie jest on powoływany dzięki uchwale Sejmu. Oczywiście musi to zostać zatwierdzone przez Senat.
Kadencja rzecznika zawsze trwa pięć lat. Warto podkreślić, że jedna osoba nie może piastować tego stanowiska dłużej niż przez dwie kadencje. Urzędnik prowadzi swoje biuro, w którym znajdują się:
- Zespół Spraw Rodzinnych i Nieletnich,
- Zespół Prezydialny, który wspiera działania podejmowane przez Rzecznika,
- Zespół Spraw Społecznych,
- Zespół Spraw Międzynarodowych i Konstytucyjnych,
- Zespół do Spraw Edukacji i Wychowania,
- Zespół Dziecięcego Telefonu Zaufania i Obsługi Interesantów.
Ponadto biuro jest również wspierane przez Zespół Administracyjno-Finansowy. Całością kieruje Dyrektor Biura, który jest zarówno powoływany, jak i odwoływany przez samego Rzecznika.
