Rzecznik Praw Obywatelskich - czym się zajmuje i jakie ma możliwości?
Rzecznik Praw Obywatelskich - czym się zajmuje?
Według ustawy Rzecznik Praw Obywatelskich stoi na straży wolności i praw człowieka oraz obywatela. Udziela się także w prawach osób niepełnosprawnych, gdzie chodzi o jakąkolwiek niesprawiedliwość. Dla Rzecznika Praw Obywatelskich najważniejsza kwestia to zasady równego traktowania. RPO gwarantuje wsparcie kobietom i mężczyznom w kontaktach z organami wymiaru sprawiedliwości czy ścigania. Bada on sprawę oraz to czy prawa zostały naruszone, czy nie doszło do jakichkolwiek aktów dyskryminacji.
Kto może zwrócić się po pomoc do Rzecznika Praw Obywatelskich?
Należy zdawać sobie sprawę z tego, że urzędnik działa tylko w sytuacji, gdy konkretna osoba złoży do niego wniosek o pomoc. Jest to swego rodzaju ochrona wolności oraz praw, które mogą być naruszone przez organy władzy publicznej.
Może się do niego zwrócić każda osoba, która chce dowodzić swoich praw naruszonych przez władzę publiczną. Chodzi tutaj m.in. o sądy, służbę zdrowia, szkoły, policję czy różnego rodzaju urzędy.
Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, a narzędzia pracy
Rzecznik bada czy w konkretnej sprawie nie nastąpiło naruszenie zasad współżycia, prawa, a także sprawiedliwości. Ma on wiele narzędzi, które umożliwiają mu wykonywanie swoich zadań. Przede wszystkim jednym z nich jest złożenie wniosku do Trybunału Konstytucyjnego o stwierdzenie niezgodności aktów normatywnych z konkretnymi przepisami wyższego rzędu. Ponadto może on uzyskać informacje, kierując pytania prawne do Sądu Najwyższego. Ostatecznością są także skargi kasacyjne, w których RPO stawia zarzut naruszenia przepisów.
Kto jest Rzecznikiem Praw Obywatelskich?
Prof. dr hab. Ewa Łętowska była pierwszą Rzeczniczką Praw Obywatelskich. Sprawowała ten urząd przez cztery lata od 1988 roku. Obecnie rzecznikiem jest Marcin Wiącek, a kto urząd piastował wcześniej?
- Ewa Łętowska 1998 - 1992,
- Tadeusz Zieliński 1992 - 1996,
- Adam Zieliński 1996-2000,
- Andrzej Zoll 2000-2005,
- Janusz Kochanowski 2006-2010,
- Irena Lipowicz 2010-2015,
- Adam Bodnar 2015 - 2021,
- Marcin Wiącek 2021 - obecnie.
Wybór oraz kadencja
Ważne jest to, że Rzecznikiem Praw Obywatelskich może być tak naprawdę każda osoba, która posiada odpowiednią wiedzę prawniczą oraz doświadczenie zawodowe. Oczywiście musi cechować się ogromną wrażliwością społeczną i wysokim autorytetem wśród społeczeństwa. Osoba na tym stanowisku nie może zajmować się niczym innym, poza piastowaniem funkcji profesora szkoły wyższej.
Kadencja RPO trwa przez pięć lat. Jedna osoba może być rzecznikiem maksymalnie przez dwie kadencje. Co ważne, Sejm może odwołać rzecznika ze stanowiska, jeżeli uzyska większość głosów.
