Stan wyjątkowy w Polsce - co oznacza, jakie niesie ze sobą ograniczenia?
Czym jest stan wyjątkowy?
Stan wyjątkowy jest inaczej nadzwyczajnym stanem państwa. Wprowadza się go razem z ograniczeniem poszczególnych swobód i praw obywatelskich. Wprowadzenie stanu wyjątkowego jest wykonywane przez prezydenta na wniosek Rady Ministrów. Stan nie może trwać dłużej niż dziewięćdziesiąt dni.
Co oznacza stan wyjątkowy?
Przede wszystkim jest to ograniczenie swobód obywatelskich. We wrześniu 2021 roku prezydent Andrzej Duda postanowił o wprowadzeniu stanu wyjątkowego w 115 miejscowościach w województwie podlaskim, a także 68 w województwie lubelskim. To wzdłuż granicy polsko-białoruskiej. W jakim celu? Jest to przeciwdziałaniem nielegalnej migracji. W październiku odbyło się przedłużenie stanu wyjątkowego o kolejne sześćdziesiąt dni. Z kolei Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z 2 września 2021 roku mówiło o trzydziestodniowym okresie.
Okoliczności wprowadzenia stanu wyjątkowego w Polsce w 2021 roku
Na obszarze objętym stanem wyjątkowym mieszkańcy muszą liczyć się z koniecznością przestrzegania ustalonych praw. Wprowadzono go po to, aby pilnować porządku publicznego. Jest to tak naprawdę pierwszy taki przypadek w naszym kraju od ogłoszenia stanu wojennego w 1981 roku!
Obszar obowiązywania
Stan wyjątkowy obowiązuje na obszarze części województwa podlaskiego oraz części województwa lubelskiego. Jest to ściśle związane z ochroną granicy państwowej, a więc dotyczy takich powiatów jak siemiatycki, hajnowski, białostocki, sokólski, augustowski, sejneński, włodawski oraz bialski.
Na obszarze części województwa podlaskiego mowa o m.in. takich miejscowościach jak: Niemirów, Mętna, Wilanowo, Chomontowce, Ozierany, Nowy Dwór oraz Dworczysko. Z kolei w części województwa lubelskiego: Sobibór, Neple, Starzynka, Lechuty Małe, Stary Bubel oraz Konstantynów.
Ograniczenia w czasie stanu wyjątkowego
Najważniejsze jest jednak to, co wolno, a czego nie wolno mieszkańcom na obszarze objętym stanem wyjątkowym. Mowa tutaj o ograniczeniu wolności oraz praw, a więc:
- nie można organizować oraz przeprowadzać zgromadzeń,
- z wprowadzeniem stanu wyjątkowego wiąże się także zawieszenie imprez masowych,
- obowiązek noszenia przy sobie dokumentu tożsamości,
- nie wolno przebywać na obszarze objętym stanem wyjątkowym (poza osobami tam zamieszkałymi czy pracującymi),
- na teren nie mogą wjeżdżać media,
- na obszarze nie można nosić broni palnej, materiałów wybuchowych oraz amunicji,
- mieszkańcy nie mogą utrwalać wyglądu lub cech miejsc czy obiektów, które znajdują się w obszarze.
Jak widać, jest to szereg zakazów, które dotykają nie tylko mieszkańców regionu, ale tak naprawdę wszystkich obywateli Polski. Są oni pozbawieni rzetelnych informacji, które mogłyby im zapewnić media stacjonujące przy granicy. Od wprowadzenia stanu wyjątkowego, muszą oni opierać się jedynie na informacjach, które wychodzą ze strony rządu.
Krytyka stanu wyjątkowego
Mówi się o tym, że Polska bezpodstawnie wprowadziła stan wyjątkowy. Chodzi o to, że cudzoziemcy, którzy próbują przekroczyć granicę, nie stanowią zagrożenia dla porządku publicznego czy obywateli. Krytyka pochodzi ze strony Klausa Bachmanna, który jest niemiecko-polskim dziennikarzem, historykiem oraz politologiem, a także profesorem nauk społecznych.
Przedłużenie stanu wyjątkowego
Przedłużanie stanu wyjątkowego nie może trwać w nieskończoność. Konstytucja RP wyraźnie mówi o tym, że może on trwać maksymalnie dziewięćdziesiąt dni. To oznacza, że rząd maksymalnie wykorzystuje tę możliwość. Najpierw stan wyjątkowy wprowadzono na trzydzieści dni, a teraz przedłużono go o kolejne sześćdziesiąt. To oznacza, że potrwa on do grudnia. Do tego czasu w planie jest zbudowanie muru na granicy polsko-białoruskiej, który ma być fizyczną zaporą przed cudzoziemcami, którzy chcą przedostać się na teren Rzeczpospolitej.
Potężna konstrukcja ma kosztować 1 mld 615 mln złotych. 115 mln zł to urządzenia techniczne, z kolei 1,5 mld zł to fizyczne koszty budowy zapory. Na ogrodzeniu mają pojawić się również detektory ruchu czy system monitoringu. Ma to być wsparcie dla strażników granicznych. Inwestycja ma zagwarantować wzrost bezpieczeństwa polskich obywateli.
