Dowiedz się, czym jest Grupa Wyszehradzka i jakie państwa zrzesza
Grupa Wyszehradzka — utworzenie, przewodnictwo, członkowie
- Nazwa: Grupa Wyszehradzka (V4)
- Data powstania: 15 lutego 1991 roku
- Członkowie: Polska, Czechy, Słowacja, Węgry
- Założyciele: Lech Wałęsa, Václav Havel, József Antall
- Przewodnictwo: rotacyjne, obecnie Węgry
- Oficjalna strona internetowa: visegradgroup.eu
Historia Grupy Wyszehradzkiej
Grupa Wyszehradzka, znana także jako V4, to sojusz o charakterze kulturalno-politycznym między czterema państwami Europy Środkowej.
Początki Grupy Wyszehradzkiej sięgają 15 lutego 1991 roku. Tego dnia w zamku w węgierskim mieście — Wyszehradzie — odbyło się spotkanie na szczycie przywódców Polski, Węgier i Czechosłowacji. Uczestniczyli w nim:
- Lech Wałęsa (prezydent Polski),
- Václav Havel (prezydent Czechosłowacji),
- József Antall (premier Węgier).
To historyczne miasto zlokalizowane w północnej części Węgier zostało wybrane na miejsce spotkania jako swoiste nawiązanie do średniowiecznego zjazdu w Wyszehradzie.
Odbył się on w 1335 roku i uczestniczyli w nim król Polski Kazimierz III Wielki, król Węgier Karol Robert oraz król Czech Jan Luksemburski.
Cel pierwszego spotkania
Na pierwszym spotkaniu skupiono się na ustaleniu zasad współpracy między Polską, Węgrami, Słowacją i Czechami. Współpraca ta miała opierać się na konsultowaniu i koordynowaniu wzajemnych działań. Dodatkowo Wyszehradzka Grupa miała na celu wsparcie poszczególnych dążeń na forum międzynarodowym przy jednoczesnej integracji z Europą.
Szczególną uwagę poświęcono tematyce:
- praw człowieka,
- demokracji parlamentarnej,
- pozostałości po poprzednim ustroju z uwzględnieniem aspektów administracyjnych i gospodarczych.
Kolejne spotkania
Drugie spotkanie Grupy Wyszehradzkiej miało miejsce 6 października 1991 roku w Krakowie. Natomiast kolejne odbyło się 6 maja 1992 roku w Pradze. W tym samym roku zawarto porozumienie CEFTA, czyli Środkowoeuropejskie Porozumienie o Wolnym Handlu.
Obecnie spotkania reprezentantów państw członkowskich Grupy Wyszehradzkiej odbywają się regularnie. Co roku spotykają się prezydenci oraz przewodniczący parlamentów, a co pół roku premierzy.
Spotkania prezydentów odbywają się przeważnie we wrześniu, premierów — w czerwcu i grudniu, a przewodniczących paramentów — w czerwcu.
Członkowie Grupy Wyszehradzkiej
Choć początkowo Grupa Wyszehradzka zrzeszała tylko trzech członków, w 1993 roku doszło do rozpadu Czechosłowacji. Po tym wydarzeniu Czechy oraz Słowacja stały się odrębnymi członkami Grupy Wyszehradzkiej.
Obecnie w skład Grupy Wyszehradzkiej wchodzą:
- Polska,
- Czechy,
- Węgry,
- Słowacja.
Wszystkie z tych krajów są członkami Unii Europejskiej, do której przystąpili 1 maja 2004 roku. Państwa członkowskie Grupy Wyszehradzkiej zdecydowały się również na wejście do NATO.
Wśród państw współpracy Wyszehradzkiej odnotowuje się wysoki dochód i bardzo wysoki wskaźnik rozwoju społecznego. Co więcej, kraje te charakteryzują się stosunkowo stabilnym wzrostem gospodarczym. Rozwój społeczno-gospodarczy wszystkich czterech członków Grupy Wyszehradzkiej uznaje się za bardzo zbliżony. Łączne PKB państw członkowskich w 2016 roku wynosiło 1 822,3 mld dolarów amerykańskich.
Przewodnictwo
Przewodnictwo w Grupie Wyszehradzkiej jest rotacyjne. Każdy z krajów pełni prezydenturę co cztery lata przez rok, począwszy od 1 lipca, a na 30 czerwcu kolejnego roku kończąc.
Polska sprawowała przewodnictwo Grupie Wyszehradzkiej w latach 2020/ 2021. Obecnie prezydencję pełnią Węgry.
W trakcie swojej prezydentury Polska skupiła swoje działania głównie na koordynacji polityki państw sojuszu w Unii Europejskiej i powrocie do normalności po pandemii koronawirusa.
Poza tym nacisk położono na integrację i spójność wewnątrz Grupy Wyszehradzkiej, a także rozwój współpracy w sektorze cyfrowym.
Działalność w ramach Grupy Wyszehradzkiej
Głównym celem Grupy Wyszehradzkiej jest zapewnienie kooperacji i współpracy między państwami członkowskimi w następujących aspektach:
- działalność wojskowa,
- działalność gospodarcza,
- działalność kulturalna,
- działalność energetyczna.
Współpraca Wyszehradzka w szczególności skupia się też na dalszej integracji Polski, Słowacji, Czech i Węgier z pozostałymi członkami Unii Europejskiej. Szczególny nacisk jest kładziony na aspekty dotyczące nauki, kultury oraz edukacji.
Jak podano na oficjalnej stronie Grupy Wyszehradzkiej:
Wszystkie działania Grupy Wyszehradzkiej mają na celu wzmacnianie stabilności w rejonie Europy Środkowej. Kraje uczestniczące w grupie postrzegają swoją kooperację jako wyzwanie, a jej sukces traktują jako najlepszy dowód na swoją zdolność do integracji także w strukturach takich, jak na przykład Unia Europejska.
Z Grupą Wyszehradzką współpracują zarówno instytucje rządowe, jak i organizacje pozarządowe, a także ośrodki naukowe oraz instytucje kultury.
