Trzęsienie ziemi - czym się charakteryzuje, jakie są powody trzęsień ziemi i rodzaje? Wszystko, co chcesz wiedzieć
Czym jest trzęsienie ziemi?
Trzęsienie ziemi można zdefiniować jako gwałtowne zaburzenie stanu równowagi, które prowadzi do nagłego wyzwolenia energii. Największa część energii zamienia się w ciepło, a reszta (a więc od 20% do 30%) to fale sejsmiczne.
Miejscem, w którym rozpoczynają się trzęsienia ziemi są ogniska, natomiast miejscem położonym nad ogniskiem wstrząsu, nazywa się epicentrum. Trzęsienia ziemi są opisywane na podstawie skali, wyrażanej w stopniach magnitudy. W praktyce magnituda, która wynosi zero lub jest niższa, oznacza najniższe mikrowstrząsy, natomiast magnituda wynosząca 9,5 w skali wskazuje na bardzo silne trzęsienie ziemi, które może spowodować sporo zmian w krajobrazie.
Przyczyny trzęsienia ziemi
Do najważniejszych przyczyn trzęsień ziemi można zakwalifikować:
- drgania, wstrząsy z wnętrza ziemi
- spowodowane przez wybuchy wulkanów
- ruchy tektonicznespoywodowane przez ruch płyt litosfery.
Większość trzęsień ziemi jest spowodowana ruchami tektonicznymi.
Rodzaje trzęsień ziemi
Można wyróżnić kilka rodzajów trzęsień ziemi:
- tektoniczne - są wynikiem przesunięć skał, co może być związane z ruchami płyt tektonicznych; to właśnie one stanowią aż 90% zjawisk sejsmicznych występujących na Ziemi
- wulkaniczne - związane z gwałtownymi erupcjami wulkanów, a także zapadania się komór magmowych
- zapadowe - związane są z obszarami krasowymi i są najczęściej słabo odczuwalne
- antropogeniczne - obecnie rzadkie, związane z działalnością człowieka, na przykład w kopalniach
Dodatkowo można podzielić trzęsienia ziemi ze względu na głębokość ogniska. Wyróżnić tu można:
- płytkie (85%) – do 70 km;
- średnie (12%) – 70-350 km;
- głębokie (3%) – 350-700 km.
Skutki: trzęsienia ziemi mogą spowodować znaczące szkody materialne
W trakcie trzęsienia ziemi może dojść do różnych szkód, także na obszarach gęsto zabudowanych. Warto zaznaczyć, że większość zniszczeń spowodowanych przez trzęsienia dotyczy epicentrum. W większości przypadków okazują się one jednak niegroźnymi stratami.
W przypadku trzęsienia ziemi najbardziej odczuwalny jest pierwszy wstrząs i to właśnie on powoduje zwykle straty. Z kolei najsilniejszy wstrząs wtórny jest zwykle o jedną jednostkę słabszy od wstrząsu pierwszego.
Do najważniejszych skutków trzęsień ziemi można zakwalifikować:
- szczeliny, rysy na powierzchni ziemi
- zapadliska, uskoki gruntu
- pojawienie się wodospadów, jezior, rozlewisk
- tsunami
- wybuchy wulkanów
Trzęsienia ziemi w Polsce
W Polsce takie zjawiska występują bardzo rzadko i tylko w rejonie Karpat oraz Sudetów. Czasami do trzęsień ziemi dochodzi w miejscach w pobliżu kopalni, a więc na przykład na Górnym Śląsku.
