Uczeń trzymający się za głowę przy biurku pełnym książek i przyborów szkolnych
Zdjęcie ilustracyjne Canva

Lex Czarnek w pigułce

13 stycznia 2022 roku Sejm przegłosował nowelizację prawa oświatowego, powszechnie nazywaną "lex Czarnek". Ustawa wprowadza szereg istotnych zmian w polskiej oświacie. Dowiedz się, co właściwie czeka uczniów, nauczycieli i dyrektorów szkół, jeśli Andrzej Duda zdecyduje się podpisać nowelizację.
Reklama

Słowem wstępu...

W polskich szkołach uczy się ponad 4,6 milionów uczniów. Za ich edukację odpowiada około 700 tysięcy nauczycieli. Kilka dni temu ich los znalazł się w rękach 441 posłów. 227 z nich zagłosowało za projektem nowelizacji prawa oświatowego. Przeciw było 214 członków Sejmu. Mowa o ustawie z dnia 13 stycznia 2022 roku o zmianie ustawy Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw.

Senator Bogdan Zdrojewski z KO złożył wniosek o odrzucenie nowelizacji. 20 stycznia 2022 roku większość senatorów (9:8) poparła przyjęcie tego wniosku. Zdaniem komisji senackiej prace nad lex Czarnek powinny całkowicie uwzględnić opinię Związku Nauczycielstwa Polskiego, którą opisaliśmy poniżej.

Zastanawiasz się, o co chodzi w planowanej ustawie? Kto na niej zyska, a kto straci, jeśli Andrzej Duda jej nie zawetuje? Zebraliśmy odpowiedzi na najbardziej nurtujące pytania dotyczące ustawy lex Czarnek.

Książki przy tablicy
Zdjęcie ilustracyjne Canva

Na czym polega Lex Czarnek?

Lex Czarnek, a właściwie nowelizacja prawa oświatowego, to kontrowersyjna ustawa, która została przygotowana przez Ministerstwo Edukacji i Nauki. Akt wprowadza istotne zmiany w polskim szkolnictwie w dwóch głównych aspektach:

  • zasady funkcjonowania organizacji pozarządowych na terenie szkół
  • uprawnienia organu prowadzącego nadzór pedagogiczny, czyli kuratora oświaty

Obecny Wiceminister Edukacji i Nauki — Tomasz Rzymkowski — tak podsumował nowelizację na antenie Polskiego Radia:

Reklama
Ta ustawa nijak traktuje kwestie podstawy programowej, nie odnosi się w ogóle do zakresu przedmiotowego danych zajęć lekcyjnych. Ta ustawa mówi o organizacji pracy szkoły i o uprawnieniach kuratora (…), bo kuratoria nie miały jakichkolwiek instrumentów sprawczych, aby wymusić respektowanie polskiego prawa.

Minister Edukacji i Nauki Przemysław Czarnek w Sejmie wyjaśnił:

Państwo polskie ma święty obowiązek bronić dzieci przed demoralizacją. I dlatego te przepisy uchwalam.
Przemysław Czarnek podczas posiedzenia Sejmu
Piotr Molecki/East News

Rozszerzenie kompetencji kuratora oświaty

Rola kierownika kuratorium oświaty znacząco wzrośnie, jeśli prezydent nie zawetuje ustawy przygotowanej przez Ministerstwo Edukacji i Nauki. Podsumowaliśmy główne zmiany:

  • zawieszenie lub odwołanie dyrektora szkoły na wniosek kuratora oświaty wystosowany do organu prowadzącego szkołę
  • możliwość zawieszenia działalności szkoły prywatnej
  • możliwość odmówienia przeprowadzenia zajęć przez stowarzyszenia, czy inne zewnętrzne organizacje pozarządowe na terenie szkoły (nie dotyczy organizacji harcerskich)

Aby uczeń mógł uczestniczyć w tego typu zajęciach na ternie placówki oświatowej niezbędna będzie pisemna zgoda rodzica/ opiekuna prawnego (w przypadku uczniów niepełnoletnich) lub samego ucznia (w przypadku uczniów po ukończeniu 18.

Reklama

roku życia). Wszystkie materiały wykorzystywane podczas tego typu lekcji, a także ogólny konspekt zajęć będą musiały w pierwszej kolejności uzyskać pozytywną opinię kuratora oświaty.

Nauka zdalna

Lex Czarnek nie skupia się jednak wyłącznie na roli kuratora oświaty. W nowelizacji zawarto także przepisy dotyczące nauki zdalnej. Będzie ona możliwa, jeśli przez okres 2 dni kształcenie w szkole okaże się niemożliwe. Jest to szczególnie istotne w przypadku:

  • pandemii
  • klęsk żywiołowych
  • zagrożenia bezpieczeństwa uczniów
  • niesprzyjającej temperatury
Puste ławki w szkole
Zdjęcie ilustracyjne Canva

Publiczny sprzeciw

W połowie grudnia rodzice i nauczyciele głośno protestowali przeciwko wprowadzeniu tej kontrowersyjnej nowelizacji. Manifestacja odbywała się pod hasłem "pogrzebu polskiej edukacji". Organizatorzy pikiety tak podsumowali lex Czarnek:

Minister Czarnek chce pogrzebać polską szkołę. Dobije ją procedowaną właśnie ustawą. Lex Czarnek to śmierć polskiej edukacji (...) Nadchodzi mroczny czas szkoły partyjnej, formatującej posłusznych obywateli i obywatelki.

Wolna Szkoła

Reklama

Zmianom wprowadzonym przez projekt o zmianie prawa oświatowego sprzeciwia się kampania Wolna Szkoła. Ich zdaniem nowelizacja może przynieść opłakane skutki. W szczególności zwracają uwagę na:

  • obniżenie poziomu edukacji
  • wzrost rozwarstwienia społecznego
  • rezygnację wielu nauczycieli z pracy w zawodzie
  • negatywny wpływ na kondycję psychiczną uczniów

Nieprzychylne stanowisko ZNP

Choć Rzymkowski stwierdził, że "ta ustawa w żaden sposób nie pogarsza losu nauczycieli w szkole", do inicjatywy Wolnej Szkoły dołączył Związek Nauczycielstwa Polskiego. Oświatowy związek zawodowy negatywnie ocenia ustawę, jaką 13 stycznia 2022 roku uchwalił sejm.

ZNP zwrócił się z prośbą do prezydenta o spotkanie w celu omówienia nowelizacji.

W piśmie zaadresowanym do Andrzeja Dudy czytamy:

Niektóre z proponowanych rozwiązań burzą fundamenty polskiej edukacji.  Stanowią próbę scentralizowania zarządzania oświatą i powrót do rozwiązań, którym obca była idea samorządności i demokratyzacji życia szkoły. Przesuwają edukację w stronę wzmożonej kontroli, pozbawiając rodziców prawa do decydowania o wychowaniu ich dzieci i ograniczając wspieranie systemu oświaty przez stowarzyszenia i inne organizacje.
Andrzej Duda
Piotr Molecki/East News

Kiedy zapadnie decyzja w sprawie lex Czarnek?

Reklama

Ciągle czekamy na stanowisko prezydenta Dudy w sprawie lex Czarnek. Jak podaje Rzeczpospolita:

Kancelaria Prezydenta nie jest zadowolona z kształtu nowo uchwalonych przepisów i podziela opinie, że uprawnienia kuratorów będą zbyt szerokie, w sytuacji, gdy nadzór nad ich pracą sprawuje bezpośrednio minister edukacji i nauki. Dlatego jeszcze zanim ustawa trafi do prac w Senacie, prezydent chce porozmawiać z szefem resortu edukacji.

Na 24 stycznia 2022 roku zaplanowano spotkanie Agady Dudy z posłankami Koalicji Obywatelskiej w sprawie lex Czarnek.

Krystyna Szumilas — była Minister Edukacji — zauważyła gwałtowność rządu w działaniach związanych z wprowadzeniem tej nowelizacji. Posłanka Koalicji Obywatelskiej na Twitterze napisała:

#LexCzarnek jak burza przechodzi przez Sejm: nagle i bez względu na konsekwencje. Dziś projekt wpłynął do Sejmu, nie ma nr druku, nie ma ustalonej daty pierwszego czytania, ale już wiemy, że drugie czytanie będzie 8 grudnia, a głosowanie nad całością - 9 grudnia.

Internauci komentują:

Nie mogę oprzeć się wrażeniu, że wisząca na włosku rządząca większość za wszelką cenę kolanem dopycha kluczowe ustawy, zanim straci realną zdolność kierowania krajem.
Reklama
Autor - Magdalena Gierczuk
Autor:
|
redaktor depesza.fm
m.gierczuk@styl.fm
Wydawcą depesza.fm jest Digital Avenue sp. z o.o.
Google news icon
Obserwuj nas na
Google news icon
Udostępnij artykuł
Link
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama