Depesza.fm - wiadomości Polska i świat - wszystko, co najważniejsze

POLSKA I ŚWIAT
To, co najważniejsze

Facebook

Wiadomości Lokalne Zdrowie Sport Opinie Biznes Kultura Eko Innowacje

wojsko USA w czasie ćwiczeń poligonowych

Jakub Kaminski/East News

Dezercja - czym jest i jaka kara grozi za nią żołnierzowi?

Katarzyna Kijakowska,

28 grudnia 2021, 11:16

Do przeczytania w ok. 3 min.

Dezercja to opuszczenie przez żołnierza jednostki wojskowej lub pozostawanie poza jej terenem, z zamiarem uchylania się od służby wojskowej. Żołnierz, który dopuszcza się takiego czynu, jest dezerterem. Do XIX wieku za dezercję groziła kara śmierci, natomiast w XX wieku wprowadzono rozróżnienie między dezercją a samowolnym oddaleniem się od oddziału. Niemniej jednak żołnierz-dezerter podlega karze pozbawienia wolności. Jakiej? Sprawdziliśmy.

Reklama

Ile grozi za dezercję?

Jak wygląda to zjawisko w polskiej armii? Kodeks karny wojskowy z 1932 roku za opuszczenie jednostki wymierzał żołnierzowi karę do dwóch lat więzienie, a w czasie wojny do trzech lat. Jeśli sprawca działał w zamiarze trwałego uchylenia się od obowiązku wojskowego bądź gdy nieobecność trwała powyżej 6 miesięcy, było to zagrożone więzieniem do lat 10.

Natomiast Kodeks wojskowy PRL obowiązujący w latach 1944 – 1969 przewidywał karę do 5 lat więzienia, podczas gdy dezercja w czasie wojny, ucieczka wraz z innymi żołnierzami czy przywłaszczenie sobie broni mogły prowadzić do kary śmierci.

Obecnie rozróżnia się samowolne oddalenie się bez zamiaru trwałego uniknięcia służby wojskowej, karane jako przewinienie dyscyplinarne, od właściwej dezercji, która jest przestępstwem podlegającym karze wg części wojskowej kodeksu karnego z 1997 roku.

Reklama

Żołnierz, który w czasie dezercji ucieka za granicę albo przebywając za granicą uchyla się od powrotu do kraju, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10. Żołnierz, który w celu trwałego uchylenia się od służby wojskowej opuszcza swoją jednostkę lub wyznaczone miejsce przebywania lub w takim celu poza nimi pozostaje, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

Ucieczka 636 żołnierzy

Najbardziej znany przypadek dotknął 31. Pułku Piechoty, z którego w październiku 1944 roku zdezerterowało 636 żołnierzy. Naczelny Dowódca WP, gen. broni Michał Rola-Żymierski nakazał rozformować pułk, który ostatecznie wykreślono z rejestrów Wojska Polskiego.

Także w dawnych armiach często stosowane były surowe kary za dezercję. W Rzeszy Wilhelmińskiej za ucieczkę można było dostać karę od 6 miesięcy do 2 lat więzienia.

Reklama

W czasie wojny za dezercję groziła kara śmierci. Łagodniejsze było prawodawstwo Austro-Węgier, gdzie za dezerterów uważano takich żołnierzy, którzy już złożyli przysięgę.

Najbardziej znanym dezerterem z armii USA był szeregowiec Eddie Slovik, który w 1944 roku odmówił pójścia na front. Wojny nie przeżył, gdyż został skazany na śmierć za dezercję i rozstrzelany. Jego żonie wysłano list, w którym poinformowano ją, że mąż zginął na europejskim teatrze wojny. Ponieważ jego historia stała się bardzo głośna, w 1974 roku powstał film The Execution of Private Slovik, którego kanwą była jego historia.

Podczas II wojny światowej na żołnierzy armii USA wydano 2 500 wyroków w związku z dezercją. Wykonano też 139 wyroków śmierci.

dwa ujęcia emila czeczko. na jednym stoi uśmiechnięty w mundurze polowym z karabinem w dłoni. na drugim uśmiecha się na

Twitter/Nexta

Dezercja Emila C.

Reklama

16 grudnia 2021 roku polski żołnierz Emil C. z 11. Mazurskiego Pułku Artylerii 16. Pomorskiej Dywizji Zmechanizowanej przeszedł na terytorium Białorusi i poprosił o azyl. Prof. dr hab. Bogusław Pacek, generał dywizji w stanie spoczynku, w latach 1979-2014 oficer Wojska Polskiego, tak skomentował czyn polskiego żołnierza:

Ten przypadek jest nienormalny. Absolutnie haniebny, niezrozumiały, skandaliczny, zasługujący na możliwy najwyższy wymiar kary. To jest coś niebywałego. Coś, co nie zdarzyło się nigdy w powojennej historii Polski. Nie przypominam sobie, żeby w takiej sytuacji jak ta żołnierz uciekł i to do państwa, które stoi po przeciwnej stronie i jest zainteresowane jak najgorszą sytuacją Polski. Dezercja z zamiarem ucieczki za granicę, a ten zamiar jest tu zrealizowany, jest jednym z najcięższych przestępstw wojskowych.

Portal NaTemat.pl przypomina, że w czasie swojej służby gen. Pacek osobiście spotkał się z dezercją:

Pierwsza sprawa karna, którą prowadziłem w życiu, była właśnie o dezercję. To było kilkadziesiąt lat temu, gdy zostałem oficerem dochodzeniowo-śledczym. Żołnierz, który uciekł z wojska, ukrywał się dość długo, przez kilka tygodni. Był poszukiwany. Został jednak zatrzymany, przedstawiono mu zarzut popełnienia przestępstwa dezercji. Z wielu dowodów wynikało, że nie zamierzał wrócić do jednostki. Nie potrafił podać logicznych przyczyn, dlaczego uciekł z wojska, np. z powodu stanu zdrowia, czy złych stosunków w jednostce.

Reklama

#dezercja