Komisja śledcza - czym jest, kiedy się ją powołuje oraz jak działa?

Powołanie komisji śledczej

Do powołania komisji śledczej dochodzi w sytuacji, gdy konieczne jest zbadanie konkretnej sprawy. Zajmuje się tym Sejm. Uchwała musi jednak zdobyć bezwzględną większość głosów. Przedstawiony musi zostać cel, a także powód związany z powołaniem komisji. Projekt może zostać wniesiony przez Prezydium Sejmu albo przynajmniej 46 posłów.

Sejmowa komisja śledcza ma uprawnienia prokuratorskie, z kolei jej członkowie mogą przesłuchiwać świadków, opierając się na zasadach, zawartych w kodeksie postępowania karnego.

Kto wchodzi w skład komisji?

Członkowie komisji to jedenaście osób. To oni reprezentują kluby parlamentarne i koła poselskie, które znajdują się w Sejmie. Warto podkreślić, że konkretny poseł może zostać odsunięty od działań. Nie będzie mógł uczestniczyć w posiedzeniu komisji, jeżeli sprawa dotyczy bezpośrednio jego albo jest on w jakikolwiek sposób związany z procesem.

Warto podkreślić, że posła może wyłączyć z postępowania jedynie komisja w drodze uchwały.

Jak działa komisja?

Przewodniczący komisji reprezentuje prezydium, które jest odpowiedzialne za kierowanie pracami. Przebieg sprawy może być bardzo indywidualny, jednak zawsze powoływani są świadkowie, którzy mogą się przed nią stawić, a następnie złożyć zeznania. Możliwe jest skorzystanie z pomocy pełnomocnika.

Jeżeli dana osoba nie stawi się na wezwanie komisji, wyjdzie wcześniej z przesłuchania czy nie będzie chciała składać zeznać, członkowie mogą skierować się do sądu okręgowego w Warszawie. Straż Marszałkowska na terenie Sejmu zajmuje się zastosowaniem kary porządkowej.

To Prokurator Generalny decyduje o tym, czy czynności wskazane przez komisję mogą zostać zrealizowane. Może brać w nich udział przewodniczący albo inny członek komisji, który został przez niego upoważniony.

Warto podkreślić również to, że świadkowie, wzywani przez komisję mają swoje prawa, o które powinni się ubiegać. Przede wszystkim dotyczy to możliwości zwrotu kosztów, które ponieśli w związku z koniecznością uczestniczenia w posiedzeniu.

Ustalenia komisji

Jeżeli komisja stwierdzi większością głosów (przynajmniej 2/3), że oskarżone osoby rzeczywiście są winne stawianych im zarzutów, naruszają Konstytucję albo jakąkolwiek ustawę, mogą wystąpić z wnioskiem o pociągnięcie ich do odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu.

Głównym celem komisji jest stworzenie sprawozdania z działalności, które następnie jest przekazywane Marszałkowi Sejmu. Ta osoba decyduje, w jaki sposób będzie ono rozpatrywane przez Sejm, a także w jakiej części informacje w nim zawarte zostaną przedstawione posłom. To istotne kwestie, ponieważ komisje śledcze często poruszają sprawy związane z tajemnicą państwową.

Wśród najpopularniejszych komisji śledczych można wyróżnić:

• do zbadania okoliczności porwania oraz zabójstwa Krzysztofa Olewnika,
• do zbadania prawidłowości prywatyzacji Powszechnego Zakładu Ubezpieczeń Spółka Akcyjna,
• do zbadania legalności działań organów oraz instytucji publicznych względem podmiotów, które wchodziły w skład Amber Gold.